5833211581

Częsc pierwsza. Wprowadzenie do problematyki psychologii zeznan

podstawowym kierunkiem eksperckiej praktyki opiniodawczej stała się w owym czasie ocena stanu psychicznego przestępców.

W 1968 r. w Dallas powstała International Academy of Forensic Psycho-logy¹⁷. Psychologia sądowa w USA rozwijała się bardzo dynamicznie, obejmując takie zagadnienia, jak: badanie osobowości sprawców przestępstw, psychologię kryminalistyczną, badania zeznań świadków oraz problemy prawa międzynarodowego. Za sprawą przede wszystkim Davida C. Raski-na rozwijana była teoria i praktyka badań poligraficznych. Funkcjonowało kilkanaście organizacji zrzeszających psychologów współpracujących z organami wymiaru sprawiedliwości. Ta wielość organizacji wynikała z faktu ścisłej specjalizacji biegłych. Rozwijane były wszystkie działy psychologii sądowej, z problematyką zeznań świadków na czele.

W krajach Europy Wschodniej życie naukowe przebiegało pod dyktando rządu moskiewskiego. W ZSRR psychologii sądowej nadano status nauki w 1930 r., na I wszechzwiązkowym zjeździe w sprawach wychowania człowieka. W okresie poststalinowskim nastąpiła restytucja niektórych form organizacji życia publicznego, chociaż większość tych form naznaczona była piętnem indoktrynacji politycznej. Od 1964 r. psychologię zaczęto wykładać na wszystkich kierunkach prawniczych, a od 1968 r. także nadawać w tej dziedzinie stopnie i tytuły naukowe.

W większości krajów bloku moskiewskiego psychologia sądowa, jako nauka samodzielna nie istniała lub była sterowana przez służby wewnętrzne (policja, służba bezpieczeństwa, wywiad i kontrwywiad). Tak było przede wszystkim w Rumunii i Bułgarii¹⁸. Na Węgrzech postacią pierwszoplanową był Imre Kertesz (1953-2005), autor podręcznika psychologii sądowej i artykułów zagranicznych¹⁹.

¹⁷    M. Grćar, T. Jaśkiewicz, Zeznania świadków jako przedmiot ekspertyzy psychologicznej, „Z Zagadnień Kryminalistyki” 1976, nr 11.

¹⁸    I. Iankow, Psichologija i prawo w komunisticzeska i „postkomunisticzeska” Blgarija, www.iankovblogspot.com (dostęp: 25.07.2007).

¹⁹    Por. np. I. Kertesz, Zu einigen Problemen der Kriminalpsychologischen Methodologie, „Kriminalistik und forensischen Wissenschaft” 1970, nr 1. A tak na marginesie - jeżeli autorem wymienionej tu publikacji był ten właśnie Imre Kertesz, to swoje naukowe talenty ujawnił on w zadziwiająco młodym wieku. Bardziej prawdopodobna wydaje się zbieżność popularnych na Węgrzech i imienia i nazwiska dwóch różnych osób. O tym, czy tak rzeczywiście się stało, mogłyby rozstrzygnąć badania historyczne dotyczące „białych plam” historii psychologii sądowej w Polsce i w Europie.

22

www.lexisnexis.pl