roz2b

26 Część Pierwsza - Wprowadzenie do prawa cywilnego

zaś na obszarze działania organów, które je ustanowiły także akty prawa mieisco-wego (art. 87 Konstytucji RP). Szczególnym aktem prawnym są przepisy prawa wspólnotowego.

2.2. Konstytucja, ustawa zwykła

i umowa międzynarodowa jako źródło prawa

Konstytucja jest generalnym aktem prawnym regulującym ustrój państwa, relacje pomiędzy jego organami oraz prawa i wolności obywateli. Jest jednocześnie najwyższej rangi aktem normatywnym, a w konsekwencji wszystkie akty prawne niższego rzędu muszą być z nią zgodne. Oczywiście, także przepisy prawa prywatnego podlegają kontroli pod kątem ich zgodności z Konstytucją. Nie ulega też wątpliwości, że niektóre gwarantowane w niej prawa i wolności mają znaczenie z punktu widzenia kształtu regulacji prywatnoprawnej. Wśród nich należałoby wymienić, choć nie będzie to wybór wyczerpujący, zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP), gwarancje prawa własności i dziedziczenia (art. 21 Konstytucji RP) zasadę wolności gospodarczej (art. 22 Konstytucji RP) nakaz poszanowania cudzych praw i wolności (art. 31 ust. 2 Konstytucji RP), gwarancje równości obywateli wobec prawa (art. 32 i 33 Konstytucji RP), prawo do ochrony życia prywatnego, czci i dobrego imienia (art. 47 Konstytucji).

Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest ustawa. Pod tym pojęciem rozumie się akt generalny regulujący prawa i wolności obywateli. Ingerencja państwa w tej sferze jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy jest to niezbędne, zaś jedyną jej dopuszczalną formą jest wprowadzenie stosownych ograniczeń w akcie rangi ustawowej. Realizowana jest w ten sposób zasada demokracji przedstawicielskiej - obowiązki nakładane są na obywatela przez parlament, w którym zasiadają reprezentanci narodu, wykonujący swój mandat z woli wyborców. Daje im to uprawnienie do regulowania sytuacji prawnej obywateli.

Konstytucja RP na równi z ustawami zwykłymi stawia ratyfikowane umowy międzynarodowe. Są one zawierane przez Rzeczpospolitą z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi. Umowa taka nie wymaga zasadniczo szczególnego transponowania do krajowego porządku prawnego. Zgodnie z art. 91 ust. 1 Konstytucji RP ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Co więcej, ma ona pierwszeństwo przed ustawą zwykłą, jeżeli nie da się jej pogodzić z umową (art. 91 ust. 2 Konstytucji).