P6190577

togami przekształca się w spcrmatocyt I rzędu przez wzrost masy i rozmiarów komórki. Spermatocyt I rzędu jest komórkę kilkakrotnie większą od sperma* togonil. Komórko ta ulega podziałowi redukcyjnemu prowadzącemu do powstania dwóch komórek potomnych spermatocytów II rzędu, majęcych haploidal-nę liczbę chromosomów — u człowieka 23. Komórki te sę o połowę mniejsza od spermatocytów 1 rzędu. Spermatocyty II rzędu wchodzę w następny, drugi podział dojrzewania Jest to ekwacyjny podział mitotyczny prowadzący do powstania dwóch spormatyd. Schemat powstawania z Jednego spermatocytu 1 rzędu czterech spermatyd o haploidalnej liczbie chromosomów przedstawia rycina 5.

Spermatydy w procesie, zwanym spermiogenezę. przekształcaję się w plemniki (ryc. 6). Spermiogeneza nie pomnaża więc liczby komórek, lecz prowadzi do powstania z okrągłej spermatydy o średnicy około 10 nm, posiadaJęcej duże okrągłe Jędro. komórki o prawie zupełnie zredukowanej ilości cytoplazmy, chromatynie jądrowej silnie zagęszczonej w główce plemnika i aparacie ruchowym stanowiącym witkę plemnika. Spermiogeneza odbywa się w świetle kanalika nastenftotwórczego. Spermatydy przylegają do szczytów komórek podporowych do czasu przeobrażenia się ich w plemniki. Kontakt ten ma. jak się sędzi, znaczenie odżywcze dla tych komórek.

Przekształcenia zachodzące podczas spermlogenozy dadzą się schematycznie opisać następująco: wakuole aparatu Golgtego tworzą Jeden znaczny pęcherzyk. zwany pęcherzykiem akrosomalnym. który układa się przy jednym biegunie jądra. Do pęcherzyka tego zaczynają przylegać ziarnistości akroso-malne produkowane przez komórkę, a odznaczające się intensywną reakcją PAS. Pęcherzyk akrosomalny wraz z złarnistościami tworzy narząd komórkowy. zwany akrosomem. który przylega do jądra komórkowego, pokrywając pi u wie połowę Jego powierzchni. W czasie formowania się akrosomu przy przeciwnym biegunie jądra układa się cytocentrum. Dokonuje się podział na dwie ceotrtole. Pierwsza z centrioli leży bliżej Jądra komórkowogo i zwie się przednią lub prdksymslną, druga zaś tylną, czyli dyslalną. Centrlola przednia zespflla się z błoną jądrową. Z niej wyrasta włókno osiowe, które wychodzi pora obszar cytoplazmy i będzie stanowić oś witki plemnika. Druga centriola, dystaln*. przybiera kształt pierścienia, przez który przechodzi oś witki. Ta csiintitoła przesuwa sią na obwód spermatydy do błony komórkowej ! do niej przylega. Odcinek pomiędzy obiema centrftolaml w przyszłości będzie stanowić część pośrednią plemnika, leżącą pomiędzy główką a witką.

W jądrze spermatydy chromatyna ulega silnemu zagęszczeniu i układa sią głownio w biegunie przeciwnym skrosomowi. Jądro, które w przyszłości bę-

Ryc. 7. Fazy spormatogonozy tworzące falą spormaloganotyczaą, widoczne w różnych ■częściach kanalika nasiunlotwórczagoi / — na obwodzie kanalika nieczynne komórki podporowe, nad nimi spcmatogonle, spennatocyty i wczesne spermatydy Wiące w iwie-tlo kanalika, II — szczyt komórek podporowych dochodzący do iwuiła kanalika. III — różnicowaniu aią spermatyd, IV — wzrost spermatocytów I rządu, V — podziały spor-matocytów, VI — gotowe plemniki przechodzące do łwlatla kanalika, o — spermato* gonie, b — spennatocyty, c — podział spermatocytów, d — spermatydy. e — plemniki. S — komórki podporowo.

dzio stanowić główną strukturą główki plemnika, spłaszcza sią, wskutek czego główka plomnika będzie mleć różne wymiary w rzucie, umownie nazwanym bocznym 1 czołowym. Cytoplazma zaczyna się przesuwać wzdłuż wilki plemnika prawie obnażając główkę. MUochondria układają się w obszarze pomiędzy obiema centriolami dokoła witki. Z nich tworzy się struktura opisywana jako nić spiralna części pośredniej plemnika. Cytoplazma spływa wzdłuż witki i oddziela się od komórki wraz z resztą układu Golgiego oraz pozostałymi ml-tochondriami, pozostając w świetle kanalików nosieniotwórcsych w postaci tzw. ciał resztkowych. Wykształcone plemniki odrywają się od komórek podporowych (komórek Sertolego) i wraz i zawartością kanalików przesuwane są w kierunku odcinków prostych, kanalików krętych jądra, a więc w kierunku sieci jądra (rete testis).

Rozwój plemników nie jest synchroniczny ani w remach jędza, ani nawet w ramach pojedynczego kanalika. Wytwarzanie się plemników przebiega w kanaliku w postaci tzw. fali spermstogenetycznej. Z lago wynika fakt, ba na róe-nych przekrojach kanalików nasłeniotwórczych spotykamy różne lasy spełniało- i spermiogenezy. U człowieka wyróżnia się sześć kolejnych stadiów pokazanych na rycinie 7.

BUDOWA PLEMNIKA

(Plemnik człowieka ma długość 60 pm. Składa się (ryc. 0) z główki, wyjki. części pośredniej i ogona Główko Jest właściwie jądrem komórkowym otoczonym cienką warstwą cyt opiszmy. Ne szczycie główki znajduje się aparat skro-somalny^ Akr otom jest zbudowany ze ■dwojonej Meny-o mpmmmij budowie pftrtk™*kopowej Pooiądzy btonamJ znajduje się boewfeeee meso: Akr osom podczas zapłodnienie spełnia zarówno funkcje modMniczBe w sfEaaie penetrowania plomnika w klaruriku owoc y tu, Jak I ensymelyczne. idetwiająąe proces przenikania plemnika do wnętrza komórki Jajowej. Nieprawidłowe ku-