patologia13

relacyjnych, zachodzących w żywym ustroju. Informacje uzyskane drogą oerówania takimi modelami matematycznymi rozszerzają wiadomości

0    czynnościach organizmu, wymagają jednak zawsze potwierdzenia w bezpośrednim doświadczeniu na zwierzęciu.

Jak wyżej wspomniano, bliższe poznanie mechanizmów homeostatycz-_nych wymaga uwzględnienia procesów dynamicznych skojarzonych z oscylatorami biologicznymi. Jeżeli podobne interakcje miałyby być przedmiotem modelowania matematycznego, ujęcie zjawisk jako procesów przebiegających liniowo okaże się mało przydatne. Potrzebne będzie ujęcie nieliniowe, uwzględniające wielowymiarowość zjawisk oraz ich skomplikowany przebieg w czasie. Przypuszcza się więc, iż czynność ustroju w zdrowiu

1    chorobie można opisać w kategoriach dynamiki nieliniowej - dotychczas jednak zagadnienia tego nie rozwiązano. Postęp w tym zakresie może przynieść technika komputerowa stosowana do modelowania i symulacji procesów patologicznych. Będzie to, powtórzmy, szczególnie przydatne w zakresie badania układów nieliniowych (w którym to zakresie nasz sposób myślenia, przystosowany do „liniowej” oceny zjawisk, nie może sprostać wymaganiom wynikającym z kierunku pracy).

W ostatnich latach powstały i rozwinęły się teoretyczne badania matematyczne nad możliwym zastosowaniem tzw. teorii chaosu i analizy kauzalnej w naukach biomedycznych, m.in. dla poznania istoty zdrowia i choroby. Prace te opierają się na solidnych (i trudnych) teoriach matematycznych; definicje opisowe tłumaczą tu niewiele. Zastosowanie teorii chaosu do zagadnień fizjologii (prawidłowej i patologicznej), aczkolwiek próby takie już przeprowadzano j jest ciągle jeszcze przedwczesne. Istnieje bowiem (w przyszłości może się okazać, iż jedynie pozorna) sprzeczność między wymaganiami teorii chaosu a prawami fizjologicznymi opartymi na związkach przyczynowych. To. co matematycy określają jako chaos, pojawia się mianowicie dopiero na wysokim poziomie abstrakcji - a wtedy w odpowiednim układzie dynamicznym przyczynowość (w ujęciu matematycznym) już wygasła (Urchs, 1996). Być może kluczowe znaczenie ma poziom obserwacji: rozwiązanie matematyczne może przedstawiać się inaczej dla zagadnień dotyczących regulacji molekularnej i komórkowej, inaczej w odniesieniu do ogólnoustrojowych procesów integracyjnych.

Dotyczyły one zagadnień rozpatrywanych na poziomie molekularnym, tj. tam. gdzie dominuje aspekt statystyczny.

71