patologia30

szóści kierują ich uwagę przede wszystkim ku lepiej zbadanym zjawiskotjf somatycznym. Strona psychiczna bywa tym samym jakby mniej dostrzegaj na. Czynnik psychiczny nie jest jednak elementem ani ubocznym, ani przy. padkowym, lecz istotnym składnikiem ludzkiego organizmu: ujawnia się to w warunkach zarówno zdrowia, jak i (może przede wszystkim) choroby. Soma i psyche pozostają w obustronnych związkach i wzajemnie na siebie oddziałują: choroby ciała zmieniają procesy czynnościowe sfery psychicznej. Istnienie chorób psychosomatycznych dowodzi, jak głęboki jest wpływ czynni-j ka psychicznego na równowagę czynnościową naszego organizmu. Lekarz; który sprowadzałby chorobę jedynie do dających się uchwycić ilościowo! zmian w zakresie somatycznych parametrów struktury i funkcji, a swe zadanie widział tylko w dążeniu do normalizacji takich parametrów, degraduję chorego i zawodzi jego oczekiwania. Chory oczekuje bowiem od lekarza nie; tylko pomocy w polepszeniu stanu fizycznego, ale także (w chorobie nieuki czalnej: przede wszystkim) moralnego wsparcia w nieszczęściu. O tym lękali rzowi zapominać nie wolno (bo wówczas sprzeciwiałby się on swemu powołaniu i regułom holistycznej sztuki leczenia). Obecnie, w dobie progresyw* nej technizacji medycyny oraz jej rozdrabniania na coraz węższe gałęzie spe cjalizacyjne, coraz silniej - jakby prawem reakcji - odradza się całościowe spojrzenie na chorego. Jest ono bliskie neohippokratyzmowi (od Hippokra-tesa z Kos - por. notka i tekst na s. 34): lekarz powinien mieć na uwadze zarówno soma, jak i psyche chorego, pamiętając i o tym, że człowiek związany jest nierozerwalnie ze środowiskiem, w którym żyje.

3.5.

Nozologia ogólna

Nozologia ogólna jest nauką o chorobie w ogólności, o podziale chorób i ich klasyfikacji. Pozwala ona wykryć i opisać cechy wspólne dla różnych grup chorobowych oraz bada prawa, jakim one podlegają.

3.5.1.

Choroba organiczna i choroba czynnościowa

Chorobę nazywamy organiczną, jeżeli podłożem zmian czynnościowych są zmiany strukturalne (anatomiczne). Takie zmiany niełatwo się cofają lub nie cofają się całkowicie. Dzięki dużej rezerwie czynnościowej wielu narządów narastający tam proces chorobowy, mimo wyraźnych zmian strukturalnych może nie ujawniać się przez długi czas. Jeśli jednak narastający proces patoi logiczny przekroczy granicę krytyczną, postęp choroby na ogół znacznie sit przyspiesza.

88