Petrycy 1

POGLĄDY PEDAGOGICZNE SEBASTIANA PETRYCEGO

Na początku postaram się przybliżyć postać Sebastiana Petrycego. Urodził się w roku 1554 w Pilźnie, a zmarł w roku 1626 w Krakowie. Wybitny lekarz, filozof, tłumacz. W 1583 ukończył studia na Akademii Krakowskiej, które kontynuował na uniwersytecie w Padwie (1589-1590), gdzie uzyskał doktorat z medycyny. W1588 został profesorem retoryki na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Akademii Krakowskiej. Starał się o nostryfikację swojego padewskiego dyplomu, jednak Wydział Lekarski małodusznie nie dopuszczał do swego grona nowych członków i celowo wydłużał formalności. Zniechęcony Petrycy wyjechał w 1591 do Lwowa. Tu ożenił się i osiadł, otworzył własną praktykę lekarską. Wkrótce jednak spadł na niego ciąg nieszczęśliwych wypadków - zgon żony strata jedynej córeczki Zuzanny. Wrócił do Krakowa w 1601 i objął stanowisko lekarza przybocznego biskupa krakowskiego kardynała Bernarda Maciejowskiego. Rozpoczyna się okres dworski w życiu Petrycego. Wkrótce wiążę się on z rodem Mniszchów. W 1606 wraz z orszakiem Maryny Mniszchówny udał się na jej wesele z Dymitrem Samozwańcem w Moskwie. Cudem uniknął śmierci w rzezi Polaków. Został przez Rosjan pojmany i przez rok przebywał w więzieniu. W czasie pobytu w Moskwie ma miejsce jeszcze jedna osobista tragedia w życiu Petrycego -ginie bez wieści jego młodszy syn Gabriel. W 1603 roku otrzymał ostatecznie zezwolenie na inkorporację do Wydziału Lekarskiego, ale dopiero w 1607 powrócił do działalności akademickiej. W latach 1608-1615 wykładał medycynę na Akademii Krakowskiej. W 1615 rozgorzał spór między Petrycym i jego największym wrogiem Walentym Fontaną. W konflikt zaangażowały się władze uczelni, które opowiedziały się po stronie Fontany. W 1616 Petrycy wystąpił z Wydziału Lekarskiego i powrócił do zawodu lekarza. Nigdy jednak nie zerwał kontaktów z uczelnią.

Sebastiana Petrycego uważa się powszechnie za jednego z najwybitniejszych pisarzy pedagogicznych w dawnej Polsce. Wprawdzie nie ogłosił osobnego dzieła o wychowaniu, ale zamieścił obfite wywody z tej dziedziny w swoich PRZYDATKACH do własnych tłumaczeń trzech dzieł Arystotelesa: Polityki (Kraków 1618 r.), Etyki i Ekonomiki (Kraków 1618r.). Oprócz wywodów Arystotelesa znajduje się w Przydatkach wiele samodzielnych rozpraw Petrycego, w których wykorzystywał swe wykształcenie lekarskie - zwłaszcza w sprawach wychowania fizycznego. Cechą charakterystyczną jego poglądów była praktyczność i przygotowanie dla potrzeb życia a całość jego rozważań przenika gorący patriotyzm i chęć

1