PICT6042

CZĘŚĆ II

Strategie ilościowe w badaniach pedagogicznych

Rozdział 3

Metody badań pedagogicznych

0    metodzie nic rozstrzyga subiektywna. lecz przedmiotom

1    bezwzględna konieczność wynikająca z natury zadania o które idzie.

Stanisław Brzozowej

W pedagogice spotykamy się z całkowitą swobodą w określaniu metod techniki narzędzi badawczych. Choć niejasności w tej mierze nie roz-strzykają o efektach naukowych badań pedagogicznych - to jednak wob-rębie samej dyscypliny odbierają aparatowi pojęciowemu walor uniwersalności i prowadzą do nieporozumień. Zważywszy na fakt. że na gruncie metodologii ogólnej zawsze panował pojęciowy porządek - to pc-dagogiczną swobodę w terminologii badawczej tłumaczyć można tylko młodym wiekiem tego obszaru naukowej aktywności pedagogów. Jednym tchem wymieniamy więc wśród metod ankietę i badania historyczno-po-równawcze, test i introspekcję. Nie nawołuję do ścisłych, schematycznych klasyfikacji. Uważam jednak, że na terenie jednej dyscyplin) winien panować pewien ład pojęciowy oparty o ustalenia terminologiczne metodologii ogólnej oraz dyrektywę intersubiektywnej komunikowalności.

3.1. Metody - techniki - narzędzia badawcze

Sprawa takiego czy innego definiowania pojęć nie jest tylko kwestią arbitralnych określeń, lecz rezultatem dwojakiego rodzaju przyczyn. Przy-

czyny pierwszego rodzaju to tradycja jeżyka np,««-pojęciu zbiór desygnatów. o których zgodnie /. prawd-,^ ^0k?^<,0ncmu cic orzec. Używając pojęć logicznych można orzec i i,™ ^danc P°J?* określania znaczenia pojęcia jest funkcja dcnotacyinL , J    • * ^pods,aw

rodzaj przyczyn, który decydował będzie o zasadach    ^Dmgi

gicznej wywodzi się z logicznej funkcji pojęcia Oznacz r „ ^,crm,noI«>* do definiowania będzie sens albo treść nadana temu m.ierń.' ** ^P°?^Stavv£^ „yl, funkcja konolacyjna nazwy. Kicnie .się ng.lSK⁸*’' i truto, pojęć. postaram się wyróżnić i zdefmiowad pod,tow^, ^m warsztatu badawczego.' metodę, techniki badań , „arz^zia badawezT'"*

w zgodzie zatem z tradycją oraz zasadami logiki przez metodę badań rozu mieć będziemy „zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów konccpcvinvch i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego” Techniki badań zaś nazywać będziemy „czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanym, dyrcktywam., pozwalającymi na uzyskanie optymalnie somw dzalnych informacji, opinii, faktów” (Kamiński A. 1974).

Techniki badań są zatem czynnościami określonymi przez dobór odpowiedniej metody i przez nią uwarunkowanymi. Czynności te w sensie logicznym są pojęciami podrzędnymi w stosunku do metody, a w sensie

^t.ł/łfAłiiiuyy r\    -------------- ¹    *

szereg działań o różnym charakterze, zarówno koncepcyjnym, jak i rzeczowym, zjednoczonych celem generalnym i ogólną koncepcją badań.

Uzasadnienie zarówno takiego podziału pojęć jak i sposobu definiowania znajdzie czytelnik w cytowanej rozprawie Aleksandra Kamińskiego.

Aby zamknąć wstępną część ustaleń terminologicznych, określić jeszcze wypada pojęcie narzędzia badawczego, które podobnie jak techniki z metodami bywa mylone z techniką badawczą.

Otóż narzędzie badawcze jest przedmiotom służącym do realizacji wybranej techniki badań.