DSC02141

Rozdział 5.

METODY BADAŃ PEDAGOGICZNYCH STOSOWANE W PEDAGOGICE SPOŁECZNEJ (wg R. Wroczyńskiego i T. Pilcha)

Tekst ten w dużym stopniu jest zbieżny z ogólną kwalifikacją metod, technik i narzędzi - niemniej jednak przytoczony jest w wyborze z uwagi na specyfikę pedagogiki społecznej i jej głównych przedstawicieli

(Materiał źródłowy „B”)_v.

R. Wroczyński, Pedagogika społeczna, Warszawa 1979; Metodologia pedagogiki społecznej, pod red. R. Wroczyńskiego i T. Pilcha, Wrocław, 1974

5.1. Definicje metod, technik i procedur badawczych 5.1.1. Techniki badawcze .

Techniki badawcze stanowią czynnik służebny w stosunku do metod badawczych, ale korzystne jest rozpoczęcie naszego przeglądu właśnie od technik, głównie dlatego, iż są one obecnie najpełniej i najdokładniej opracowaną dziedziną metodologii badań społecznych.

Techniki badań to czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów. Właśnie ze względu na dokładność i ścisłość instrukcji określających poprawność czynności potrzebnych do zebrania materiału badawczego mówimy o technice badawczej, jakby podkreślając jej charakter praktycznego aparatu badawczego.

Obserwacja należy do najdawniejszych i najczęściej praktykowanych technik w naukach społecznych. Jest czynnością jednostronną, angażuje tylko badającego, którym powoduje dążenie do celowego, planowego, systematycznego i krytycznego spostrzegania określonych zachowań, przedmiotów itp. Jan Lutyński wyjaśnia, że spostrzeganie celowe polega na poszukiwaniu odpowiedzi na postawione pytania badawcze; planowe - oznacza objęcie obserwacją uprzednio przygotowanego rejestru cech, zjawisk itp.; systematyczne - uwzględnia właściwy czas trwania i częstotliwość przeprowadzanych obserwacji; krytyczne - odrzuca spostrzeżenia nieistotne.

Najczęściej klasyfikacja obserwacji wyróżnia dwie ich pary rodzajowe: obserwację zwykłą i uczestniczącą oraz obserwację kontrolowaną i niekontrolowaną.

Wywiad to czynność dwustronna, oparta na bezpośrednim kontakcie informatora z przeprowadzającym wywiad. W badaniach pedagogicznych szczególną użyteczność wykazuje wywiad środowiskowy, przeprowadzony z badanym np. w jego domu rodzinnym. W tych warunkach wywiad staje się rejestracją stwierdzeń, poglądów i opinii wygl.is/imych piv.cz badanego i uzupełnianych bądź