METODY BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
1. Eksperyment pedagogiczny - jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości (wychowawczej), polegającej na wywołaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem. Celem eksperymentu jest wykrycie związku przyczynowo-skutkowego między zmianą niezależną, a elementami badanego wycinka rzeczywistości wychowawczej.
Metody badań pedagogicznych wg A. Kamińskiego:
• Monografia pedagogiczna na gruncie pedagogiki przyjąć należy taką metodę postępowania, która prowadzi do opisu instytucji wychowawczych, rozumiejące pod pojęciem instytucji wychowawczej „struktury sformalizowane" tj. no. Organizacje młodzieżowe towarzystwa.
• Dwa czynniki decydujące o tym, że określony sposób postępowania uznać możemy za metodę monograficzną: przedmiot badań (instytucja wychowawcza) i sposób postępowania.
Pod względem merytorycznym metoda monograficzna prowadzi do rozpoznania struktury i efektywności działań wychowawczych, do postawienia diagnozy w określonych niedomaganiach i opracowania koncepcji ewentualnych ulepszeń. Metoda ta wykorzystywana jest do systematycznej weryfikacji funkcji założonych danej instytucji, planowania ulepszeń i kontroli ich funkcjonowania.
Metoda monograficzna może być realizowana przez wiele technik:
- Badania dokumentacji,
- Obserwację uczestniczącą,
- Ankiety,
- Wywiady,
- Elementy eksperymentu pedagogicznego.
Metoda indywidualnych przypadków - „studium indywidualne przypadków" - wywodzi się z metod pracy socjalnej, rozwijanych w pedagogice opiekuńczej na przełomie XIX i XX w. Jest to metoda badań polegająca na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy zjawiska.
Sondaż diagnostyczny - badania sondażowe obejmują wszelkiego typu zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla wychowania. Ponadto stany świadomości społecznej, opinii poglądów określonych zbiorowości, narastania badanych zjawisk, które nie posiadają instytucjonalnej lokalizacji, wręcz odwrotnie są jakby rozproszone w społeczeństwie.
- Uogólnianie wyników badań (rozciągnięcie ich na całą populację i budowanie teorii) uzyskanych przy pomocy sondażu diagnostycznego uzależnione jest od rzetelności doboru próby badawczej.
- W badaniach sondażowych najczęściej wykorzystywane są techniki: ankieta, analiza dokumentów osobistych, techniki statystyczne.