PICT6421

ROZDZIAŁ V

Metody badań pedagogicznych

chcemy zbadać i jakimi sposobami

śwn^j^kónkmiaycl. działań i ob.scnmvai.ia ich skutków. Także ana]£ zebranych ma.crialów musi być przeprowadzana zgodme z obowi,zuj^ w nauce zasadami, a nic według subiektywnego upodobania badacza. Oznjf 10. że udzielenie odpowiedzi na sformułowane pytania badawcze, wymag, ^ służenia się naukowymi metodami.

1. Metody badawcze i ich rodzaje

Warto na wstępie wyjaśnić, czym jest „metoda naukowaSłowo „metoda" (gr. mćihodos badanie) jest wieloznaczne i oznacza drogę, która wiedzie do określonego celu. Różni autorzy pojęciu „metoda naukowa" nadają inny sens. Niekiedy różnice są tak istotne, że to. co dla jednych jest metodą, dla innych jest techniką badawczą i odwrotnie. Tak dzieje się szczególnie w naukach pedagogicznych. w których spotykamy się z całkowitą dowolnością w określaniu, czyn jest metoda a czym technika badawcza. Jednym tchem, jak pisze T. Pilch, „wymieniamy wśród metod ankietę i badania historyczno-porównawczc, test i intro-spekeję” [1995. s. 41 ].

A. Kamiński, przez metodę rozumie ..zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badawczego, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu badawczego" [1974. s. 65). T. Kotarbiński natomiast uważa [1957. s. 667], że metoda naukowa, to „sposób systematycznie stosowany, to znaczy stosowany w danym przypadku z intencją zastosowania go przy ewentualnym powtórzenie się analogicznego zadania”. Wg W. Zaczyńskiego metody badania, to „określone sposoby poznawania wybranego wycinka rzeczywistości, które cechują się tym że są: celowe, planowe, obiektywne, dokładne i wyczerpujące" [196S, s. 19}.

Z5&***"■ ~^ul!<,7^m 7^xlciⁱf^u *• »™^srs

t*„!^tcriałów i informacji, jak i ich opn^^r^T—*»

^/b . «ic/cgo, CO rzutowałoby na wynik końcowych rozwiązań w gadając jed-

£J55«I® W*»i nalc/y. » w*3?«S3KT ŻEL?

^{, J}, ncwnyni sposobem postępowania badawczego lubT- , ^żc metoda ^.» ch / rozwiązaniem jakiego* problemu Zgadzają się Lw A’*⁴- ^{żc CZ>}""^OSC' ^,C T ^{ra by} OO*^*⁴ na dwie _gru_p>: P %** n*ynnO^fc! /w,._Vane _z formułowaniem problemów b-Sawcrech _c”i stawianiem pymn. druga /as sa c/>nnosci zwupone z udzielaniem odpowiedzi m re W^-¹ w ')™    mówić o szerszym b,dż we*™ ££

pieniu pojęcia jnctoda badawcza"    e*«ym rozu-

Jeżeli zespół owych czynności badawczych ogranicza się tylko do zbierania materiałów celem udzielenia odpowiedzi na postawione pytania badawcze wówczas mówimy o metodach u węższym znaczeniu. Tak rozumiana metofe _lCst nazywana techniką badawczą.

' jeżeli natomiast zespół tych czynności związany jest zarówno / formułowaniem pytań i problemów badawczych, co związane jest z przyjęciem pewnych założeń, dotyczących planowania i organizowania badań, doborem zmiennych wskaźników, jak i ze sposobami zbierania i opracowywania materiałów, oraz analizą i uogólnianiem, wówczas mówimy o metodach w szerokim znaczeniu.

W naukach empirycznych, najczęściej mówi się o metodzie w pojęciu poda

nym przez S. Nowaka, wg którego „metody badawcze to typowe i powtarzalne sposoby zbierania, opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskiwania maksymalnie uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytania” [1985. s. 22].

W komentarzu do zacytowanych uprzednio definicji można dodać, iż metodą określać będziemy powtarzalne sposoby zbierania danych, a więc takie, którymi można się posłużyć w wielu a nic tylko jednym badaniu. Cechują się one tym, że są celowe, planowe, obiektywne i wyczerpujące. Tak zdefiniowaną metodę. której znaczenie będziemy używać w dalszych częściach pracy, należy odróżnić od techniki badawczej, rozumianej jako zespół czynności wykonywanych w ramach danej metody.

Różnorodność celów badawczych (poznawcze, wyjaśniające prognostyczne), jak i rodzajów badań (podstawowe, diagnostyczne, weryfikacyjne), wpływa na stosowanie różnych metod badawczych. O żadnej z nich nie można powie

dzieć, żc jest lepsza lub gorsza. Można jedynie stw ierdzić, iż w badaniach nad konkretną problematyką, zastosowano bardziej adekwatne bądź nieadekwatne metody czy techniki badawcze. Adekwatne to takie, które odpowiadają specyfice badanych zjawisk i umożliwiają poznanie ic takimi, jakimi są w rzeczywistości.