PICT6425

_c/l losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wy_cho. ^{005 K} „ analizie konkretnych zjawisk natury wychow«« — nostkowvch biografii ludzkich z nastawicnicn diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań tcrnp_cu,

Z', jednostkowych biografii ludzkich / nastawieniem na op_r,_Co^ douczy przypadku lub zjawiska w celu podjęć,a działań terapeuty"’¹¹''

fT. Pilch 1995. s. 48J.

Zbieranie infonnacji na temat przypadku a zwłaszcza przypadków _Zwi. _nvchz różnymi formami nicprzystosowama społecznego ma na celu poJ* losów życiowych jednostek i wskazanie na przyczyny zaburzeń w ich p_sv> „_yni społecznym czy emocjonalnym rozwoju. Odnoszą się one m.in. _do osobowych jednostki, jej charakteru, ple. wieku, miejsca urodzenia j_ak j _ro/^ ‘ _iu fizycznego. w tym stanu zdrowia, przebytych chorób, poziomu rozwoju u‘2 iłowego, zaburzeń w rozwoju, itp. Istotne są także wszelkie informacje odnoZ cc się do kontekstu środowiskowego czy kulturowego, w których znajduje jednostka, do sytuacji wychowawczej, jej funkcjonowania w rodzinie, w szkole grapie rówieśniczej, uzyskiwanych osiągnięć czy ocen w szkole, napotykani trudności w pracy dydaktycznej, umiejętności radzenia sobie w szeroko roi mianym życiu społecznym, itp.

Wszelkie tego rodzaju informacje składające się na biografię jcdnostki.su. nowią podstawę do sporządzenia szczegółowej diagnozy. Na tej podstawie opn. co wuj c się plan postępowania celem wsparcia jednostki i podjęcia działań wspierających jej psychiczny czy społeczny rozwój. Diagnoza może być także przydatna do późniejszej pracy z przypadkiem, w celu zapobiegania powstawania różnego rodzaju deficytów, przy tłumieniu łęków, emocji, stanów nerwowych jak i przywracaniu ich do stanu normalnego.

Informacje o indywidualnym przypadku badacz może pozyskać z różnych źródeł. W odniesieniu do ucztiia i wychowanków, /jodłami tymi są przed* wszystkim nauczyciele, wychowawcy, rodzice, opiekunowie, jak i uczniowie, pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych, służby zdrowia, różnych instytucji i organizacji społecznych, itp.

Najczęściej stosowanymi technikami w zbieraniu informacji o indywidualnych przypadkach są: obserwacjo uczestnicząca, wywiad środowiskowy, rozmowa z rodzicami dziecka lub z daną osobą, analiza takich m.in. dokumentów, jak: świadectwa i dokumenty szkolne, orzeczenia lekarskie, opinie nauczycieli, wychowawców i pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych, materiały i wytwory działania ucznia, np. dzienniczki uczniowskie, zeszyty, pamiętniki. rysunki, prace ręczne, fotografie i inne.

W zależności od zakresu przeprowadzonej analizy, mogą one być bardziej lub mniej reprezentatywne dla szerszej kategorii podobnych przypadków. Z tego punktu widzenia, możemy mówić o analizie bardziej bądź. mniej szczegółowej. Analizę

.• _np analiza jakiegoś przypadku, na temat procesu adaptacji jednostki w ro-^ic C /astępc/cj. Mzic miała stanowić podstawę do wskazania na przyczyny w adaptacji dzieci w innych rodzinach zastępczych, wówczas analiza ^tfr' powinna być jak najbardziej szczegółowa. Jeżeli jednak ma ona stanowić i tiwc do wyprowadzenia uogólnień i zbudowania teorii, wówczas powinna P⁰^ _charaktcr hardziej ogólny. Nic sposób jednak nic zwrócić uwagi, iz do wszcl-^ _wniosków i uogólnień opartych na pojedynczych przypadkach, należy pod-_z dużą ostrożnością, gdyż opierają się one tylko na jednym, lub. co najwy-• u kilku przypadkach. Dlatego, dokonując uogólniał wyników z badań opar-^/ŁV jyj jednym przypadku, należy mieć na uwadze, na ile ten przypadek jest ty-^l*^v , j _rCprezentatywny dla innych przypadków i czy wyciągnięte na tej podstawie P^óski ipożna rozciągnąć poza obręb badanych zbiorowości.

"ⁿ Przeprowadzając analizę przypadku, należy zawsze mieć na uwadze, że jeden indywidualny przypadek nigdy nic jest przypadkiem autonomicznym. Jest ^ ;_1VVS‘_C następstwem wielu innych sytuacji czy procesów życiowych. Można ° siedzieć, iż jest następstwem wpływu całego splotu czynników i dlatego mo-^ _hvć trafnie zinterpretowany jedynie wówczas, gdy uwzględnia się całokształt och czynników, które na dany przypadek wpływają.

• Metoda indywidualnych przypadków budzi, i słusznie, wiele kontrowersji. Związane są one przede wszystkim z: doborem przypadków do badań oraz sposobem przeprowadzenia analizy zebranych materiałów i wyprowadzania na tej łodstawic wniosków i uogólnień. Istnieją także trudności związane z sprawdzaniem wiarygodności zebranych informacji. Dlatego należy z dużą ostrożnością podchodzić do wszelkich sądów wartościujących szczególnie wówczas, gdy brak wystarczających danych do przeprowadzenia analizy. Trzeba zawsze mieć na uwadze potrzebę a nawet konieczność przeprowadzenia dodatkowych badań innymi metodami bądź technikami.

4. Metoda porównawcza

W każdym dociekliwym badaniu, mamy do czynienia z porównywaniem zjawisk i związków między nimi w różnych układach społecznych. Takie porównywania są szczególnie doniosłe w badaniu zjawisk złożonych, w których podstawowe składniki i relacje między zmiennymi jest trudno wyeksponować, jak i w takich, w których nie wszystkie czynniki mające istotne znaczenie dla badań udaje nam się zbadać. 1 tak dla przykładu, jeżeli badacz zakłada, że na kształtowanie dojrzałości szkolnej dzieci, obok wielu znanych czynników, rstot-ną rolę polni wychowanie przedszkolne, to hipotezę tę nie mógłby ani potwierdzić, ani zanegować, gdyby ograniczył się tylko do badania dzieci w Polsce, t-hcąc np. zbadać, czy istnieje zależność pomiędzy poziomem wykształcenia społeczeństw różnych krajów a poziomem ich wydajności i efektywności pracy.

165