pkm osinski
82

7. Hamulce

Hamulce służy do zatrzymywania układu napędowego, utrzymania go w stałym położeniu i regulacji prędkości. Najczęściej stosuje się hamulce mechaniczne cienie, rzadziej hydrauliczne lub elektryczne. Wytworzony moment tarcia M, powoduje opóźnienie ruchu układu. Na układ może działać moment napędzający A/„ pochodzący na przykład od obciążenia zawieszonego na linie. Jeżeli napęd jest wyłączony, to moment ten jest zerowy. Przy założeniu stałości M, i M„ opóźnienie

7. Hamulce

9 ■=

gdzie / — moment bezwładności mas hamowanych; ruch układu jest jednostajnie opóźniony. Można więc łatwo obliczyć czas i energię hamowania.

Hamulec może być stale wyłączony i włączany przy hamowaniu, lub odwrotnie, stale zahamowany i Iuzowany przy uruchomieniu mechanizmu. Włączanie lub wyłączanie mechanizmu może być mechaniczne, hydrauliczne, pneumatyczne i elektromagnetyczne.

Przy obliczaniu hamulców przyjmujemy moment tarcia większy od nominalnego momentu przenoszonego przez układ

M, = (1,75    płjl

Rolę hamulca może spełniać większość sprzęgieł rozłącznych. Różnica polega na tym, ze włączenie sprzęgła umożliwia rozpędzenie nieruchomego członu, włączenie zai hamulca umożliwia zahamowanie członu będącego w ruchu. Różnice w budowie sprzęgieł i hamulców wynikają przede wszystkim z tego, że w hamulcach jeden t członów połączony jest z elementem nieruchomym, podczas gdy w sprzęgłach oba człony połączone są z elementami, które mogą wykonywać ruch względem podała*^.

7.1. Hamulce klockowe

Pojedynczy hamulec klockowy składa się z dźwigni osadzonej przegubowo w punkcie .4, (rys. 7.11 Na dźwigni osadzony jest również klocek i zawieszone obciążenie, które powoduje dociskanie klocka do tarczy hamulcowej i powstanie

7*- pJV.

Obciążenie potrzebne do wytworzenia odpowiedniego nacisku N można wyznaczyć z równania momentów względem osi obrotu Ai dźwigni

Fa ±Tc- Nb = 0.	\(M)
r. Nlh-K) a	PS

Prawidłowe działanie hamulca przy wskazanym kierunku obrotów wymaga spełnienia warunku

b.)>'pb+ B i |    (7-6)

gdyż w przeciwnym razie F < 0. a więc hamulec działa samoczynnie jak zapadka cierna.

Jeżeli zmienimy położenie punktu obrotu na Ai. to

■Bi

0.

W obu przypadkach działanie hamulca zmienia się ze zmianą kierunku obrotu. Przy umieszczeniu punktu obrotu w At, gdy c = 0, niezależnie od kierunku obrotu

gj|

Hamulce pojedyncze obciążają wal tarczy hamulcowej jednostronnie. Hamulce podwójne umożliwiają hamowanie przy użyciu mniejszej siły. Dzięki działaniu obustronnemu wał nic jest obciążony naciskiem, a tylko momentem pary sił. Przykładowy schemat hamulca podwójnego przedstawiono na rys. 73.

Siły, jakie trzeba przyłożyć na końce dźwigni

aoófkł    —    —

s 0.5A7Ó - tle)

a cos*

Sj —- •