polski ubior9

Wspomnieć należy i o innym surowcu, jakim była popularna w Europie od XIII w. bawełna. Wytwarzano z niej wówczas we Francji tkaniny używane na podszewki do ubiorów wełnianych. Bawełnę poznała Europa w okresie wypraw krzyżowych do Syrii i Palestyny. Waty bawełnianej używano we Włoszech do ocieplania ubiorów wykonywanych na wschodni sposób przez przeszywanie jej między dwiema tkaninami. Zwyczaj ten szybko rozpowszechnił się i w innych krajach. Przy zmianie mody w połowic XIV w. bawełna w grubej warstwie służyła do modelowania ubiorów gładko przylegających na torsie. W Polsce pojawiła się bawełna u kramarzy w Brzegu na Śląsku już w 1318 r. Bawełniane tkaniny były jednak w Polsce tego okresu importowane. Cechy zaś tkaczy barchanników datują się u nas dopiero od XVI w.

Niewiele zachowało się w Polsce przykładów wełnianych tkanin odzieżowych z XIII, XIV i XV w. Oprócz znalezionych w Gdańsku fragmentów pasiaków o różnym układzie oraz pozostałości ubiorów wełnianych, jedynym większym okazem XIII-wiccznej tkaniny wełnianej, nicspilśnionej, o pięknej drobnowzorzystej fakturze tkackiej (splot rządkowy), jest habit błogosławionej Salomei, przechowywany jako relikwia w jednym z polskich klasztorów klarysek. Znacznie późniejsze są drobne fragmenty dość grubego sukna pochodzącego przeważnie z 2 połowy wieku XV, w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Te drobne ścinki sukna (ciemnoniebieskie, czarne, szare i zielone), zapewne pochodzące z pracowni krawieckiej, były użyte przez hafciarza jako podkład do wypukłego haftu złotem. Nieco więcej zachowało się w Polsce średniowiecznych tkanin jedwabnych w' szatach liturgicznych. Owe tkaniny z powodzeniem mogły być używane również na ubiory', a zwłaszcza dworskie. Warto tu jednak dodać, że adamaszki, z których były uszyte suknia, płaszcz i całun, znalezione w trumnie królowej Jadwigi podczas przenoszenia jej zwłok do marmurowego sarkofagu, były w porównaniu ze współcześnie używanymi w strojach królewskich złotolitymi wyrobami włoskimi niezbyt kosztownym przykładem tkanin importowanych z Italii.

Liczne tkaniny odzieżowe włoskie z XV w. zachowały się przeważnie

29