polski ubior4

22. Suknia służebnej, przepasana ozdobnym sznurem

tkaniny zabezpieczającej od chłodu. Na letnią odzież chłopską używane było lniane płótno domowego wyrobu. Co prawda przy poszukiwaniach archeologicznych nie znaleziono nawet resztek ówczesnego płótna, bo w^f wilgotnej ziemi łatwo butwiejc, ale występujące w wykopaliskach w dużej ilości lniane i konopne nasiona oraz paździerze są wraz z narzędziami do obróbki lnu śladami popularnej na wsi polskiej tkaniny lnianej.

Zachowane w gdańskiej osadzie rybackiej tkaniny w różnobarwne pasy nawet przy prostym kroju ubiorów ludności średnio zamożnej dawały obraz urozmaicony zarówno zestawieniami barw, szerokością pasków na tkaninie, jak i możliwością zastosowania w ubiorze różnego ich układu. Początek mody pasiastych tkanin w odzieży europejskiej przypada na przełom XII i XIII stulecia, a jej nasilenie na wiek XIII. W Polsce ubiory pasiaste znamy z fresków zachowanych w stanicy w Sicdlęcinie nad Bobrem (rys. 21).

W odzieży z jednobarwnych tkanin wełnianych jedynym kosztownym dodatkiem były jedwabne krajki pochodzące z importu bizantyjskiego. Na ślady tych krajek w^r ubiorze mniej zamożnych naprowadza suknia służebnej przedstawiona w płaskorzeźbach Drzwi Gnieźnieńskich, wykończona przy rękawach listwami i przepasana ozdobnym sznurem (rys. 22).

Warto nadmienić, że chłopi wyróżniali się we wczesnośredniowiecznym społeczeństwie polskim nie tyle ubiorem, co swym ogólnym wyglądem zewnętrznym, a ich znakiem szczególnym były podcinane na czole grzywki, zgolone brody i opuszczone wąsy (fot. 4 i 5), natomiast pozostałe warstwy społeczne nosiły włosy luźno zwisające do karku, bardzo często brody i wąsy.

Pomimo różnic hierarchicznych i majątkowych dzielących wczesnośredniowieczne społeczeństwo w idać u nas wzmożony proces idący w kierunku podniesienia estetyki ubiorów, ich formy i wykończenia. Zwracano także uwagę na barwność i harmonię kolorów, tak istotną w osiągnięciu ogólnego efektu.

24