polski ubior5

I

z dodatkiem fantazyjnych szczegółów, podkreślających jego orientalne pochodzenie (rys. 30).

W ubiorach męskich drugiej połowy XV w. pojawia się kilka odmian obcisłych i krótkich doublet (rys. 31). Najkrótszy z nich miał widoczne połączenie ze spodniami za pomocą skórzanych wiązadełck z okutymi końcami (rys. 32). Oczywiście ten typ ubioru był do wyjścia zawsze noszony pod płaszczem lub innym nieco dłuższym okryciem, najczęściej skrojonym z koła i obszytym futrem (rys. 33). Według wymagań mody lat siedemdziesiątych ramiona doublctów poszerzano (tendencja ta na Zachodzie obowiązywała wcześniej, we Francji i Włoszech od 1430 r.). Niezbyt wysokie zaś kołnierze usztywniano pionowymi przeszywaniami kilku warstw płótna (rys. 3lb). Doublcty bywały wydłużone z tyłu i przodu, przy czym część przednią układano gładko (rys. 3la) albo fałdowano (rys. 31c).

W płaskorzeźbach Ołtarza Mariackiego pojawiły się ubiory ozdobione na przodzic naszyciami pasmanteryjnych ozdób z plecionki, cienkiego sznureczka lub z płaskiej taśmy (rys. 34). Ozdoby te były pochodzenia perskiego i miały znaczenie raczej tylko dekoracyjne (rys. 35), gdyż ubiorów z takimi naszyciami nie zapinano. Szczegół ten jest jednak o tyle ważny, że występuje w modzie polskiej XVI i XVII w. pod nazwą pętlic.

W latach osiemdziesiątych XV w. rozpowszechniły się w modzie europejskiej luźne okrycia wierzchnie, zwane szubami, które szyto

31. Spodni ubiór męski typu „doubłel r. - wydłużony nu przodzie i u tyle; b - z kołnierzem przesuwnym celem usztywnienia; e - z przodem układanym w fałdy

• •

32. Widoczny spod płaszcza obcisły ubiór spodni z wiązadełkami

35