prapol097

Pomorza, jednakże posiada też pewne cechy odrębne. Obok rzadkich grobów popielnicowych czystych i obrzuconych szczątkami stosu są tu w użyciu groby jamowe, ale obok nich pojawiają się też groby bczpopielnicowe, zawierające czyste kości spalone w obwarowaniu kamiennym, co stanowi właściwość miejscową, w reszcie Pomorza nie spotykaną. Także w dziedzinie wyrobów metalowych obok trójkątnych zapinek z zawiniętą nóżką czy kutych z jednego kawałka drutu, klamer do pasa z zawiaskami i innych form ogólno-pomorskich, znajdujemy na omawianym terytorium pewne wyroby pokrewne typom germańskim, jak naszyjniki brązowe z końcami pieczątkowatymi, brązowe szpile skrzydlate oraz typy ściśle lokalne, jak opisane niżej trzy odmiany żelaznych taśmowatych klamer do pasa. Obok okazów jednolitych są tu w użyciu importowane z Bomhclmu klamry dwudzielne z końcami zahaczonymi o siebie i rozwinięte z nich żelazne okazy trójdzielne z kółkiem w środku. Uderza wielka rzadkość broni w grobach, co łączy omawiane terytorium z Bom-holmem. Duże cmentarzysko w Długiem, w pow. stargardzkim, na którym rozkopano 70 grobów, nie dostarczyło ani jednego okazu broni, a tak samo nie znaleziono tu brzytew, szczypiec, czy innych typowo męskich przyborów. Nie jest więc wyłączone, że mamy tu do czynienia z pewną domieszką ludności z Bomholmu, którą badacze niemieccy utożsamiają z Burgundami.

Balłowie

Kulturę bałtyjską z późnego podokresu lateńskiego znamy najlepiej z Prus Książęcych, Nadal panują tu 'kurhany, jednakże miejsce skrzyń kamiennych zajmują często prostokątne bruki kamienne, na 'których ustawia się kilka lub kilkanaście popielnic. W garncarstwie zaznacza się wyraźny zastój, wyrabia się bowiem w dalszym ciągu naczynia grusz-kowate z okrągłym dnem, zachowujące nieraz podobnie długie ucha o 2—4 otworach dla palców, a wyrobów metalowych z tego okresu prawie nie znamy. Jedynie na półwyspie sambijskim i w dorzeczu Pregoły wytworzyły się nowe formy ceramiki (naczynia dwustożkowate) i dzięki wpływom idącym z dolnego Powiśla przyjęły się zapinki typu lateńskiego i miejscowe ich przeróbki.

Okres rzymski (od nar. Chr„ do 400 po Chr.)

Już w ostatnim wieku przed Chr. wchodzi Polska za pośrednictwem Celtów w stosunki handlowe z państwem rzymskim, przede wszystkim z Italią a także z Recją, skąd otrzymywała kociołki brązowe opisane wyżej (str. 178). Podbicie Galii przez Cezara i posunięcie granic cesarstwa rzymskiego aż do Renu i Dunaju złamało ostatecznie potęgę polityczną Celtów i rolę ich w stosunku do ludów północnych przejęło państwo rzymskie. Do ziem polskich zaczęły przenikać coraz silniej wpływy kultury rzymskiej w postaci przedmiotów, importowanych pierwotnie głównie z Italii środkowej a od końca I w. coraz częściej także z rozmaitych prowincyj rzymskich, gdzie powstały tymczasem miejscowe pracownie przemysłowe. Do południowo-zachodniej i środkowej Polski przybywały rozmaite wyroby z Panonii poprzez Morawy i Śląsk a równocześnie ziemie te utrzymywały też żywe stosunki handlowe z wschodnią Galią. Na północno-zachodni obszar ziem polskich promieniowały wpływy kultury rzymskiej z prowincyj nad dolnym Renem, skąd przychodziły towary prawdopodobnie drogą morską. Dzięki tym stosunkom dokonał się jak gdyby podbój kulturowy ziem polskich przez Rzym, jakkolwiek nawet w okresie największego rozrostu cesarstwa rzymskiego pod koniec II w. żadna część dzisiejszej Rzeczypospolitej nie wchodziła w skład państwa rzymskiego. Ze względu na silny wpływ kultury rzymskiej na nasze ziemie w czterech pierwszych wiekach po Chr. nazywamy ten okres naszych pradziejów okresem rzymskim, dzieląc go na dwa podokresy: starszy od nar. Chr, do 200 po Chr. i młodszy od 200—400 po Chr.

Starszy podokres rzymski (od nar. Chr. do 200 po Chr.)

Importy rzymskie

Jak we wszystkich innych okresach i teraz główną rolę w imporcie odgrywają przedmioty zbytku, których w kraju wytwarzać nie umiano. Jedno z pierwszych miejsc zajmują naczynia brązowe i niektóre rodzaje naczyń glinianych, mniejszą rolę odgrywają naczynia srebrne i szklane, ozdoby, narzędzia i broń. Osobno trzeba wspomnieć o ogromnej

187