Przekładnie Zębate026

Rys. 2.3. Zależność między twardościami: Brinella HB, Rockwella HRC, Yickersa HV i Shora HS

Jeżeli dla kół węgloazotowanych KH_hb > 500 HB, to do powyższych wzorów należy wstawić KH_hb = 500 HB, gdzie KH_hb jest twardością rdzenia, którą można określić na próbce walcowej obrobionej cieplnie, zachowując takie same warunki obróbki cieplnej, lub z wykresów pasma hartowności (zobacz aneks).

Zależność pomiędzy odpowiednimi twardościami podaje rysunek 2.3. Na koła zębate słabo obciążone, gdzie nie można zastosować dostatecznego smarowania, stosuje się we współpracy z kołami stalowymi (wiórkowanymi lub szlifowanymi zębami) koła zębate z materiałów niemetalowych, takich jak: tekstolit, tworzywa wielowarstwowe na osnowie drewna (przesycane syntetycznymi smołami), poliamidy, teflon i jego odmiany.

2.4. Materiały stosowane na wały maszynowe

Na wały wolnoobrotowe małych mocy i do mało odpowiedzialnych maszyn i urządzeń stosuje się stale węglowe zwykłej jakości w gatunkach St4, St5 oraz stale nisko-węglowe wyższej jakości, np. 15, 25, 35 itp.

Na wały odpowiedzialnych maszyn i urządzeń w ogólnej budowie maszyn (reduktory itp.) stosuje się najczęściej stale węglowe zwykłej jakości w gatunkach St6, St7 i stale węglowe wyższej jakości 15H, 40H, 45, 55 obrabiane cieplnie oraz stale konstrukcyjne stopowe obrabiane cieplnie 35HM, 40HM, 45H, 36HNM, 35HGS.

Wałki skrętne i półosie samochodowe wykonuje się ze stali do nawęglania w gatunkach 18H2N4WA, 19H2N4WA i stale sprężynowe 50HF, 50HV4 obrabiane cieplnie.

Wrzeciona obrabiarek, wałki skrzyń biegów wykonywane są najczęściej ze stali 40H, 45, 35HN, 45HM obrobionych cieplnie.

Wały turbin samolotowych, turbin parowych, wały maszyn hutniczych i górniczych, wały silników elektrycznych dużych mocy wykonywane są ze stali konstrukcyjnej stopowej ulepszanej cieplnie: 30SG, 30HMA, 38HA, 30HGSA, 45HN, 40HNMA, 34HNM, 40HN.