yj*/tsi-.\ »* Nirt * a£_'• . Psychologia motywacji w organizacji
1.1. Ewolucja teorii zarządzania
Patrzac na organizacje funkcjonujące współcześnie, nie sposób nie Ws. drogi jaka przeszli badacze zajmujący się tą dziedziną od XVIII wiek*^< cZy współczesne. Dynamiczny rozwój przemysłowy doprowadzi, do ^ Po
zainteresowania funkcjonowaniem organizacji w kontekście zwięfe « tu
efektywności. Taka sytuacja siaiu ------------^
ców problematyką efektywnego kierowania pracownikami, jedna z ^ °auk prób naukowego podejścia do procesu zarządzania została podiri-/1 2"'rVvsx
'i . r Ha »-v,x ’
.«,T^ łgg--.______ PC>C£
;o\v,
ych
efektywności. Taka sytuacja stała się akceleratorem zainteresowania
tR ■ . r i.......„„„i L-;,.rnwama oracowmkanu. Jedna ■» .. *°'v.
prób naukowego podej^.a ,--------- . • ----- po
ku XX wieku przez Taylora3. Opracowane przez mego teoretyczne podsta*' zaradzania były określane mianem zarządzania naukowego, jedną z. najWa y niejszych myśli zawartych w tej teorii był pogląd, ze poprawę wyników Cał organizacji można osiągnąć, koncentrując się na działaniach zmierzają^ do zwiększenia efektywności poszczególnych pracowników. Było je™ z pierwszych podejść do funkcjonowania organizacji, w którym z aż laką sj(a podkreślano znaczenie jednostki w funkcjonowaniu organizacji. Naukowe za rzadzanie, koncentrując się na pracy poszczególnych pracowników, prop0no walo pewne kroki, których przestrzeganie miało zwiększać efektywność całej organizacji i optymalizować wykorzystanie potencjału pracowniczego. Kroki te można podzielić na cztery etapy.
. opracowanie elementów pracy na danym stanowisku;
• dobranie i przeszkolenie pracowników do pracy na danym stanowisku, zgodnie z ustaleniami z pierwszego kroku;
. systematyczne nadzorowanie pracy pracowników w celu zwiększenia praw dopodobieństwa stosowania przez nich opracowanych na podstawie dwóch pierwszych kroków sposobóyppracy,
, planowanie dalszych działań, przy jednoczesnym wykorzystywaniu pracowników do faktycznego wykonywania pracy.
Pochodząca z tego samego okresu publikacja bayola-’ na temat zarządzania administracyjnego kładzie główny nacisk na procesy związane z kontrolą i przestrzeganiem pewnych ustalonych procedur. Podejście to koncentrowało się na postrzeganiu organizacji jako złożonej całości i na próbach zarządzania właśnie taką całością. Zarządzanie tak rozumianą organizacją stawało się moż-,iwc jedynie przy przestrzeganiu czternastu nnrlc^
jyi»noWAny.HHiH no riiomi motywacji
13
kwintcsencję praktyki zarządzania: P d ych reSuł stanowiących
. podział pracy - jest to postulat wysokipor,
remu można osiągnąć zwiększenie efektywności* SpCC) d*,ęk’ kt6‘
. autorytet - aby móc wykonywać obowiązki ,wL
nymi ludźmi, niezbędne jest posiadanie ą/ane A zar7^dzaniem \n
wynikającego z nadania, ak iSlT' formalnego,
nia i wiedzy; "-formalnego, wymkającego z doświadcze-
dyscyplina - bezwzględnie należy egzekwować przestrzeganie przez wszystkich czlonkow organizacji wewnętrznych reguł i procedur; jednostkowe posłuszeństwo każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia tylko od jednego przełożonego;
jedność kierownictwa - czynności tożsame funkcjonalnie powinny być nadzorowane przez jednego kierownika; podporządkowanie interesu jednostki interesowi organizacji-wynagrodzeń,e - powinno być sprawiedliwe, czyli uwzględniać interes za-równo pracowników, jak i organizacji;
centralizacja - władza powinna być skoncentrowana w jednym miejscu na szczycie piramidy organizacyjnej;
hierarchia - linia podporządkowania powinna być czytelna i zawsze przestrzegana;
lad - zasoby organizacji powinny zawsze znajdować się we właściwym miejscu i czasie;
sprawiedliwość - zwierzchnicy powinni jej zawsze przestrzegać w relacjach z podwładnymi;
stabilizacja personelu - należy podejmować działania zmierzające do ograniczenia nadmiernej fluktuacji;
inicjatywa - należy zapewnić podwładnym klimat sprzyjający ich inicjatywie i kreatywności;
praca zespołowa - powinno się dążyć do wytworzenia i podtrzymania ducha zespołowości.
Poglądy głoszone przez Taylora i Fayola są często określane wspólnym mianem klasycznej szkoły zarządzania. Stała się ona podstawą wielu późniejszych i współczesnych teorii zarządzania, jako swoistą ciekawostkę warto wspomnieć pracę Webera1, który rozwijając swoją wizję zarządzania administracyjnego, opublikował model zarządzania, w którym wprowadzi! po raz.
1 Weber M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
2 Taylor F.W. (2007). Shop Management: 'Ute Principles of Scientific Management. Charleston: Bibliobazzar.
łayol H. (1996). Administracja przemysłowa i ogólna. Warszawa: Instytut Naukowy
Organizacji.