Psychologia ogólna25

Omówiona powyżej praca ma duże znaczenie, ponieważ pi /odstawia km a/ ważniejszą role c/ynmków |)sycho!ogic/.iiych we w/lnul/aniii piei-womie fizjologicznych objawow Mięsu (wyd/.ielame epinefryny i norepine-IVvny). l a reakcja fizjologiczna ma z kolei /.wiązek z reakcjami psychic/.-nymi. lakimi jak zdolności emocjonalne i poznawcze. Wskazuje również na rodzaj nieswoistej swoistości, nic lak różnej od modelu Selyego. la sama reakcja organizmu — wydzielanie epinefryny i norepinefryny — wydaje sie pojawiać w obliczu najróżniejszych wydarzeń psychologicznych. Do listy wywołujących ją siresorów można włączyć: korzystanie z komunikacji miejskiej, niezadowolenie / pracy, utratę panowania, konflikt, zdawanie eu/aminów. hałas, przewidywanie nieprzyjemnych wydarzeń i nudę (pauz Collins. Frankenhacuser. 1978; Lundbcrg, Frankenhaeuser. 1976). Jednak procesy psychiczne mogą wpłynąć na intensywność reakcji.

PSYCHOLOGICZNY WYMIAR STRESU

Wczesne badania stresu wyraźnie potwierdzały znaczenie jego bio-loeiczne.no podłoża. Ostatnio Zaczęto dokładniej analizować psychologiczny wy mutr konccpc ji stresu. To spowodowało ogi omne zainlci esowame zc strony psycholouów. Powód był następujący: skoro czynniki psychiczne rzeczywiście zmieniają funkcje organizmu w sposób, który mógłby ułatwiać powstanie choroby, odsłania to ważną więź pomiędzy psychiką a zdrowiem. Istotnie, związek między umysłem a ciałęjn długo pozostawał lematem sporów wśród filo/.olów. lizjologów i psychologów. Hipokiates zaproponował jedną z najwcześniejszych temperamcntalnych teorii osobowości i twierdził, że różne płyny i wydzieliny ciała mają związek z określonymi cechami charakteru oraz temperamentem. Ten pogląd podkreślający jedność umysłu i ciała stracił poparcie w XVII w. wraz. z pojawieniem się w okresie renesansu medycyny fizycznej i przekonania, że poglądy, iż umysł wpływa na ciało, są nienaukowe. Zrozumienie umysłu i duszy pozostawiam) religii i lilozolii. natomiast uważano, że wied/a na temat ciała kryje się w oddzielnym królestwie medycyny fizycznej, len dualistyczny pogląd został ukształtowany i utrwalony przez Irancuskiego filozofa. Rene Descartes'a l Kartę/jusza). Dokonane w XIX w. odkrycie chorobotwórczego działania mikroorganizmów także przemawiało na i /cc/. dualizmu. W czasie nowej, naukowe j ery medycyny jedynymi dozwolonymi wyjaśnieniami powstawania chorób były jirawa mechaniki lub regułv I i/jologie/ne.

Ścisły dualizm zaczął jednak nieco łagodnieć w połowie dziewiętnastego stulecia, początkowo dzięki pracy wybitnego francuskiego lekarza Clainle a Bernarda, który podkreślał wpływ czynników psychicznych na powstawanie chorób fizycznych (somatycznych). Następnie ważną rolę odegrał Zygmunt Freud, zwracając uwagę na połączenie czynników psychicznych i fizycznych w rozmaitych zaburzeniach. Choć nadal kładziono nacisk na ciało, mikroorganizmy i biologiczne determinanty choroby, stopniowo zaczęliśmy być bardziej świadomi innych źródeł.

Badania nad stresem odnowiły zainteresowanie istotnym wpływem czynników psychicznych na /.drowie i choroby. Współczesnym badaczem, najbardziej odpowiedzialnym za nakreślenie znaczenia czynników psychicznych w procesie stresu, jest Richard Lazarus (1966). Wykazując, ze stresory mogą mieć charakter psychiczny, spowodował, że badania nad stresem stały się znacznie bardziej złożone i stymulujące. Dzieje się tak. ponieważ, do obszaru badań włączono kolejny czynnik wpływu. Należy zauważyć, że stres psychiczny, podobnie jak inne aspekty zachowania, nic może być micizony bezpośrednio. Wnioskujemy o nim z. reakcji organizmu lub definiujemy go za pomocą sytuacji, w których się pojawia.

Zajmując się konstruktem takim jak stres, najlepiej definiować no opc-i aeyjnie jako zbiór reakcji składających się z trzech obszernych składników zachowania. Są to: I) subiekty wne odczucia lub opisy własnych stanów (tj. pytanie ludzi, jak się czują). 2) widoczne reakcje motoryczne. mierzone prze/, obserwację wykonywania określonych zadań i 2) fizjologiczne pobudzenie początkowo dotyczące wspólc/ulnego odcinka autonomiczneno układu nerwowego oraz. pomiary reakcji w postaci poziomu epinefryny i norcpinelryny. Badania i pomiary stresu są lak trudne, ponieważ nic można zawsze zakładać, że te trzy składniki zachowania będą ze sobą silnie korelować. Dana osoba może mówić, że nie czuje się ..zestresow ana", ale może mieć podwyższony poziom k-atecholamin i słabo wykonywać zadania wymagające koncentracji. Oczywiście, ważne jest zmierzenie wszystkich "zech składników zachowania w specyficznych sytuacjach, jeśli jest to możliwe. / oczekiwaniem, że pomiędzy tymi składnikami mogą zachodzie złożone interakcje, różne w zależności od sytuacji.

I'żytecznie jest klasyfikować stresory na podstawie lego. gilzie występują. o> powodują lub jakie są ich cechy charakterystyczne. W rezultacie możemy mówić o stresie zawodowym, miejskim ilp. Problem w tym. ze