SANY3345

1*0/

/a/ Dziewczyna czytała książkę.

Dsietcczyny czytały książkę.

Ib/ •dziewczyną czytał książkę •dziewczyny czytali książkę

Rzeczowniki plurale tantum maj* łącziiwość z formami należącymi doihi*. V(pl):lckBeznyJ7(PI) - z formami V(ml), lciswny N(P-l) - z formami PU? Porównajmy przykłady:    "

/4J/    Slfj Wujostwo czytali ksiąikf.

fb£- "wujostwo czytały książkę

/42/    Skrzypce czytały z partytury, bo zabrakło głosów.

/ b/ •skrzypce czytali z partytury, bo zabrakło głosów.

Jednostki typu JĄ, TY, MY, WY mają rozszerzoną łącziiwość rodzajn^ z formami osobo wy niepodobnie (chód nie identycznie) jak w związkach z for. mami przymiotnikowymi:

/43/    /a/ Ty czytałeś książkę.

fbl Ty czytałaś książkę.

/o/ Ty czytałoś książkę, (wypowiedź do widma)

/44/    /a/ My czytaliśmy książkę.

/b/ My czytałyśmy książkę.

W wypowiedzeniu /43a/ występuje forma wyrazowa leksemu TYl(Jf-3) lob TY2(M3), w wypowiedzeniu /43b/ — forma wyrazowa jęksemu TY4(P), w wj. powiedzeniu /43c/ - forma loksemu TY3(-Y). W wypowidzeniu /«a/ wyitę puje forma leksemu MYl(Ml), w wypowiedzeniu /44b/ — forma leksemnlffl

CAkomodacja rodzajowa zachodzi również między formą wołacza akomodo-wanego a formą drugiej osoby)Porównajmy przykłady:

1*6/    /a/    Kolego, czytałeś tol

/b /    *kolego, czytałaś to

1*0/    /a/    Koledzy, czytaliście tol

/b/    *koledzy, czytałyście to

Z regularności wyłamuje się tu jednak godnościowe użycie liczby mnogiej (por. przykład /37b/J.

S.S. OSOBA

Jak łatwo zauważyć, osoba spełnia definicję kategorii selektywnej rzeczownika, dzieli bowiem zbiór rzeczownikowych form wyrazowych o wartości mianow-fclŁa na klasy dystrybucyjne różniące się łąozliwością z formami wyrazowymi , o różnych wartościach osoby. Możemy przyjąć, że wszystkie leksemy rzeczowni-

/a/ Chłopiec czytał.

Ono czytało. Dziewczyna czytała. Chłopcy czytali.

One czytały, fbl *chlopiec czytałem +dzieclco czytałeś *chłopcy czytaliśmy

Mianownikowe formy wyrazowe leksemów typu JA, MY; TT, WY wyma-pjł od formy czasownikowej wartości — odpowiednio — pierwszej lub drugiej owby. Porównajmy przykłady:

/af Jo czytałem list. Ib/ •jo czytałeś list

jaf Wy czytałyście list.

*wy czytały list

Akomodowane wołaczowe formy wyrazowe wszystkich rzeczowników łączą b«s formami osobowymi o wartości drugiej osoby poniekąd z definicji: jak ■twierdziliśmy w podpunkcie 4.2 rozdziału VI, formy woła cza mogą byó ako-modowane jedynie przez formę drugoosobową, i to wyłącznie w wypowiedzeniach, w których brak formy mianownikowej. ISie będziemy więc przypisywać formom wołacza selektywnej drugiej osoby (dla uniknięcia błędnego koła), tym bardziej Łe przy formie wołaczowe j może wystąpić, bez uzgodnienia, dowolna forma, linitywna. Formy wołaczowe wymagają tylko określonej wartości liczby iTOdzaju drugoo&ob owej turmy czasownikowej.

Osobliwe właściwości akomodacyjne mają formy typu sam, sama, samo. Bosważmy przykłady:

IBOj    /a/ Sam czytałem.

/b/ Sam czytałeś, [cl Sam czytał.

Jeśli analizowane formy traktować jako rzeczownikowo, można postulować rnzrńżnienie trzech leksemów SAM, mających łącziiwość z formami poszczegól-

rsoną łączuwosc z jednostka Blownikowa sam (zr< Się w naszym opisie na dzaowi nimiczność rodzajową form

am (zresztą interpretowana przymiotnikowo) rozpadnie dziewięć osobnych leksemów. Jeśli uwzględnimy homo-lortn typu sam w liczbie pojedynczej 8AM'i(Jfl)

165