scanW8

stanowią tzw. klucze ilościowe). Kolejny etap polega na obliczeniu kwot (narzutów) kosztów wydziałowych przypadających na poszczególne produkty (nośniki kosztów) poprzez pomnożenie wskaźnika narzutu przez liczby (ilości) jednostek klucza, jakie dotyczą poszczególnych produktów.

Przykład 2.

Dane:

-    koszty wydziałowe ogółem 68.750,-

-    płace bezpośrednie ogółem 275.000,-w tym : płace bezpośrednie wyrobu „M” 42.000,-

-    liczba roboczogodzin ogółem 150 rg

w tym: liczba roboczogodzin przypadająca na wyrób „M” 30 rg

Rozliczenie kosztów wydziałowych na wyrób „M”

Kwota narzutu kosztów wydz. przypadająca na wyrób „M" Wn = 42.000,- x 25 / 100 = 10.500,-N = 30 x 458,33 = 13.749,90

Wskaźnik narzutu kosztów Klucz podziału kosztów    wydziałowych

1.    Place bezpośrednie    Wn = 68.750,- x 100 / 275.000,- = 25%

2.    Roboczogodziny    Wn =68.750,-/ 150 = 458,33/rg

gdzie:

Wn = wskaźnik narzutu kosztów,

N = kwota narzutu kosztów.

Jak wynika z powyższej tabeli, w zależności od przyjętej podstawy (klucza) rozliczenia kosztów, kwoty narzutów są różne, dlatego tak istotnego znaczenia nabiera właściwy dobór klucza podziałowego. Ogólnie panuje pogląd, że pomiędzy kosztami podlegającymi rozliczeniu a dobraną wielkością klucza powinna występować ścisła zależność przyczynowo--skutkowa¹⁴¹.

W praktyce księgowej stosuje się różne metody rozliczania kosztów wydziałowych w zależności od liczby wydziałów, różnicami pomiędzy produktami, czy też zróżnicowanym poziomem techniki i technologii.

Rozliczanie kosztów sprzedaży i kosztów zarządu

W kolejnym etapie procesu rozliczania kosztów, rozliczeniu podlegają koszty sprzedaży oraz koszty zarządu. Koszty te stanowią tzw. grupę kosztów okresu, co oznacza, że nie są rozliczane na wytwarzane produkty, lecz odnoszone na wynik finansowy danego okresu (kontem, na które odnosi się te koszty jest z reguły konto „Koszt własny sprzedanych produktów”). W rachunkach decyzyjnych często niezbędna jest znajomość pełnego jednostkowego kosztu własnego wytwarzanych i sprzedanych produktów. Jest to istotne zwłaszcza dla ustalania cen, badania rentowności itp. W takich przypadkach jednostki gospodarcze mogą rozliczać na wytwarzane produkty również koszty sprzedaży i koszty zarządu jedynie w sposób statystyczny, czyli pozaksięgowo, przyjmując za podstawę rozliczenia tych kosztów odpowiednie klucze podziałowe np.: waga produktów, techniczny koszt wytworzenia, koszty przerobu (koszty bezpośrednie plus koszty wydziałowe) itp. (schemat 8.3).

¹⁴¹ A. Jarugowa (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2002.

179