scanX0

W zależności od charakteru i sposobu rozliczania kosztów w czasie rozróżnia się czynne i bierne rozliczenia międzyokresowe.

Czynne rozliczenia międzyokresowe występują w przypadku ponoszenia przez jednostkę kosztów dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych. Takie koszty przyszłych okresów mogą być rozliczane na poszczególne okresy sprawozdawcze; miesiące lub kwartały w ciągu jednego roku obrotowego lub w okresie kilku lat. W bilansie czynne rozliczenia międzyokresowe wykazuje się po stronie aktywów jako składnik majątku. Do typowych czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów należą:

1)    koszty remontów,

2)    ubezpieczenia komunikacyjne i majątkowe,

3)    koszty opłacone z góry, np. energia, czynsze,

4)    podatek od nieruchomości,

5)    roczna oplata za wieczyste użytkowanie gruntów,

6)    koszty przygotowania nowej produkcji,

7)    różnica między wyższą ceną wykupu a niższą cena sprzedaży emitowanych przez jednostki obligacji.

Bierne rozliczenia międzyokresowe obejmują kwoty zaliczone do kosztów bieżącego okresu sprawozdawczego, których pokrycie nastąpi w przyszłości. Polegają one na „tworzeniu rezerwy” na przyszłe prawdopodobne zobowiązania. Rozliczenia te stosuje się w odniesieniu do kosztów występujących nieperiodycznie, a wymagających równomiernego rozłożenia na poszczególne okresy sprawozdawcze. Bierne rozliczenia międzyokresowe wykazuje się w bilansie po stronie pasywów. Do typowych kosztów dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych, czyli biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, zalicza się:

1)    koszty realizowanych umów na rzecz jednostki, na które wykonawca nie był zobowiązany wystawić faktury przed dniem bilansowym, a wartość zrealizowanych usług można wiarygodnie oszacować,

2)    koszty napraw gwarancyjnych, reklamacji oraz rękojmi dotyczących sprzedanych produktów długotrwałego użytkowania,

3)    koszty usuwania szkód górniczych, rekultywacji gruntów dewastowanych przez działalność gospodarczą,

4)    wypłaty wynagrodzeń urlopowych, premii oraz nagród jubileuszowych.

Do ewidencji czynnych i biernych rozliczeń kosztów zwykłej działalności operacyjnej służy konto 640 - „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”. Typowe zapisy na tym koncie uwidaczniają schematy 8.4 i 8.5.

Schemat 8.4.

Ewidencja rozliczeń międzyokresowych w modelu tradycyjnym

Rozliczenie międzyokresowe czynne

Konta zespołów 0,1, 2 i 3		Konta zespołu 4
	1
		W
		Czynne	i bierne	Koszt własny
Rozliczenie kosztów		rozliczenia międzyokresowe		sprzedanych produktów
	2		3 ........

181