scanY7

2) koszty pośrednie, stanowiące wspólne koszty wytworzenia różnych obiektów kalkulacyjnych, są doliczane do kosztów bezpośrednich za pomocą tzw. kluczy podziałowych (nośników kosztów). Kluczami tymi powinny być wielkości określające umowny związek między podstawą rozliczenia a kosztami podlegającymi rozliczeniu. Jako podstawę (klucz, nośnik) można przyjąć:

a)    dla rozliczenia kosztów wydziałowych - płace bezpośrednie lub koszty bezpośrednie,

b)    dla rozliczenia kosztów zarządu - techniczny koszt wytworzenia,

c)    dla rozliczenia kosztów zakupu - wartość zużycia materiałów.

Niekiedy również stosuje się klucze ilościowe, np. ilość roboczogodzin, maszynogodzin, powierzchnia hal produkcyjnych itp.

W zależności od rodzaju obiektu kalkulacji wyróżnia się dwie podstawowe odmiany kalkulacji doliczeniowej:

a)    kalkulację doliczeniową zleceniową,

b)    kalkulację doliczeniową asortymentową.

Kalkulacja doliczeniowa zleceniowa jest stosowana w jednostkach gospodarczych, które wykonują produkcję na zlecenia produkcyjne. Przedmiotem kalkulacji jest w tym przypadku każde odrębne zlecenie produkcyjne, dla którego zakłada się odrębną kartę kosztów zlecenia na której gromadzi się koszty bezpośrednie w przekroju pozycji kalkulacyjnych. Koszty pośrednie rozlicza się na poszczególne zlecenia na podstawie odpowiednich kluczy rozliczeniowych.

Kalkulacja doliczeniowa asortymentowa jest stosowana w tych jednostkach gospodarczych, których produkcja ma charakter seryjny. W takim przypadku przedmiotem kalkulacji jest każdy odrębny asortyment produktów, dlatego karty kalkulacyjne prowadzi się dla poszczególnych asortymentów. Etapy grupowania i rozliczania kosztów są podobne jak w przypadku kalkulacji doliczeniowej zleceniowej tylko dotyczą danego asortymentu.

Przykład 9.

Przedsiębiorstwo przemysłowe prowadzące produkcję seryjną ma trzy wydziały produkcji podstawowej, w których wytwarza różnorodne wyroby według otrzymanych zleceń. W bieżącym okresie sprawozdawczym poniesiono następujące koszty:

1) materiały bezpośrednie 125.000,-, z czego przypada na:

a)    koszty zlecenia 1

b)    koszty zlecenia 2

2)    wynagrodzenia bezpośrednie 1

a)    koszty wydziału I

-    koszty zlecenia 1

-    koszty zlecenia 2

b)    koszty wydziału II

-    koszty zlecenia 2

c)    koszty wydziału III

-    koszty zlecenia 1

-    koszty zlecenia 2

3)    koszty wydziałowe

a)    koszty wydziału pierwszego

b)    koszty wydziału drugiego

c)    koszty wydziału trzeciego

4)    koszty zarządu

15.000, -

24.000, -

36.000, -, z czego przypada na:

50.000, -, w tym

6.000,-

8.000,-

38.000, -, w tym

18.000, -

48.000, -, w tym

17.000, -

25.000, -

221.800,-, w tym

100.000,-

57.000, -64.800,-

608.260,-

Oblicz koszty poniesione w związku z rozpoczętą w okresie sprawozdawczym realizacją zleceń pierwszego i drugiego, przyjmując, że:

198