Istotnym czynnikiem wpływającym na jakość i wydajność pracy jest bezpieczeństwo i higiena pracy. Stworzenie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy jest obowiązkiem pracodawcy. Operator (bezpośredni użytkownik) maszyny musi w pełni przestrzegać ustanowionych w tym zakresie przepisów. Przepisy takie określa się najczęściej w sposób zwięzły w formie instrukcji. Mogą to być instrukcje BHP. dotyczące wszystkich pracowników przedsiębiorstwa. a także dotyczące użytkowania konkretnych maszyn i urządzeń, tzw. instrukcje stanowiskowe przeznaczone dla operatorów.
Instrukcja BHP użytkowania tokarki kłowej
- przykład instrukcji stanowiskowej
U wagi ogólne
Do samodzielnej pracy na tokarce może być dopuszczony pracownik, który ma:
• ukończonych 18 lat,
• przygotowanie zawodowe, potwierdzone odpowiednim dokumentem,
• dobry stan zdrowia, potwierdzony świadectwem lekarskim.
Do pracy pracownik powinien przystąpić wypoczęty, trzeźwy, ubrany w odzież roboczą bez luźnych i zwisających elementów, rękawy kurtki (kombinezonu) powinny być opięte wokół nadgarstków lub podwinięte, włosy przykryte beretem, czapką lub chustą.
Podstawowe czynności przed rozpoczęciem pracy Pracownik powinien:
• zapoznać się dokładnie z dokumentacją wykonawczą,
• zaplanować kolejność wykonywania niezbędnych czynności,
• przygotować potrzebne narzędzia, pomoce w'arsztatc»we, środki ochrony osobistej, haczyk do usuwania wiórów, zmiotki itp.
Czynności przed uruchomieniem tokarki Pracownik powinien:
• sprawdzić stan techniczny tokarki, a przede wszystkim skontrolować, czy osłony i zabezpieczenia są sprawne, ekrany ochronne dostatecznie przezroczyste, obrabiany przedmiot jest dostatecznie mocno zamocowany, czy w' uchwycie lub tarczy nie pozostawiono klucza, czy narzędzia skrawające (noże) są prawidłowo zaostrzone, czy element wystający z w'rzeciennika (pręt) jest zabezpieczony, czy w instalacji elektrycznej i oświetleniowej nie ma widocznych uszkodzeń, czy uchwyty i tarcze nie są nadmiernie zużyte,
• uruchomić tokarkę na biegu jałowym i sprawdzić prawidłowość działania poszczególnych elementów.
Zasadnicze czynności pracownika podczas obsługi tokarki
Należy:
• zamocować - w sposób pewny - obrabiany element w uchwycie lub tarczy,
• zamocować - w sposób pewny - narzędzie skrawające w imaku,
• mocować elementy długie (rury, pręty) powyżej 800 mm za pomocą kła i konika, a powyżej 1500 mm - zastosować okular lub podtrzymkę,
• stosować okulary ochronne i sprzęt ochrony dróg oddechowych podczas obróbki materiałów odpryskowych i pylących (żeliwa, tworzyw sztucznych itp.),
• mocować płótna ścierne do wygładzania elementu na specjalnej deseczce,
• zabezpieczyć - specjalnymi wspornikami - elementy wystające z wrzeciennika.
• używać wyłącznie haczyka z osłoną do usuwania wiórów wstęgowych,
• chłodzić obrabiany przedmiot i narzędzie emulsją - za pomocą pompki lub olejarki,
• stosować sprzęt ochrony przeciw hałasowi (ochronniki, wkładki do uszu) podczas hałaśliwych procesów (np. skrawania twardych materiałów z dużą prędkością),
• stosować osłonę uchwytu lub tarczy podczas pracy.
e dosuwać ostrożnie narzędzie do obrabianego przedmiotu,
• obserwować stale proces obróbki,
® stosować pomocnicze urządzenia dźwignicowe (żurawiki. podnośniki, suwnice itp.) do zakładania lub zdejmowania ciężkich przedmiotów,
• używać do pracy tylko nieuszkodzonych, odpowiednich narzędzi i osprzętu.
• zwracać uwagę tylko na wykonywane czynności, nie rozpraszać się podczas pracy,
• respektować zasadę, że nigdy nie wolno zostawiać pracującej tokarki bez dozoru,
• zachowywać prawidłową pozycję ciała w czasie użytkowania tokarki,
• zgłaszać przełożonemu każdy wypadek zaistniały podczas pracy, a stanowisko pracy pozostawić w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek.
Czynności zabronione Tokarzowi zabntnia się:
• użytkować tokarkę w ruchu w rękawicach ochronnych lub z luźno obandażowanymi dłońmi,
• ochładzać obrabiany element i narzędzie podczas obróbki za pomocą mokrych szmat lub pakuł.
• dokonywać pomiarów lub sprawdzać ręką chropowatość obrobionej powierzchni w czasie ruchu wrzeciona,
*. hamować ręką uchwyt tokarski.
• usuwać wióry bezpośrednio ręką,
• zdejmować osłony w czasie ruchu tokarki,
• smarować i konserwować tokarkę będącą w ruchu,
• wykonywać pracę bez zabezpieczenia włosów (beretem, czapką lub chustą).
67