303 (7)

_róbki kombinowane lub wielostopniowe dają własności pośrednie. Istotnym czynnikiem wpływającym na własności stopu jest też wielkość odkształcenia. Na rysunku 13.5 pokazano wpływ odkształcenia zachodzącego w temperaturze 320°C na własności stali 37H2NGSM. Po przemianie bainitycznej stal odpuszczono w temperaturze 200°C. Widoczny jest wzrost własności wytrzymałościowych i spadek własności plastycznych ze wzrostem stopnia zgniotu. Z analizy danych dotyczących własności stali po ulepszaniu cieplnym i OCP wynika, że np. stal 40HSNBF po ulepszaniu miała R_m = 2000 MPa, R_e = 1660 MPa i wydłużenie A = 5,5%, a po NTOCP własności te były odpowiednio: R_m = 2760 MPa, R_e = = 2260 MPa i wydłużenie A = 5,9%. Podobne relacje utrzymują się także po WTOCP. Na przykład dla stali 40HSNBF R_m = s 2370 MPa, R_e = 2150 MPa i wydłużenie A = 8,1%. Dodatkową zaletą OCP jest znaczne zmniejszenie skłonności stali do kruchości odpuszczania.

A*/o

V

9

‘d

Rys. 13.5. Wpływ stopnia odkształcania w temp. 320°C na własności stali 37H2NGSM. Po przemianie baini-tycznej stal odpuszczano w 200°C (D.A. Prokoszkin)

13.12. jaki jest wpływ OCP na strukturą stali?

W wyniku OCP zachodzą w strukturze stali zmiany typowe dla stopów poddanych zgniotowi, tj. wzrost gęstości dyslokacji i frag-mentacja węglików. Jednocześnie, jeśli odkształcenie zachodzi w odpowiednio wysokiej temperaturze, mogą przebiegać procesy typowe dla zdrowienia (poligonizacji) lub rekrystalizacji. Jednocześnie struktury, które powstają z austenitu, w stanie zgniotu dziedziczą zawarte w nim defekty, co oznacza, że utworzony mar-tenzyt, a nawet struktury powstałe w wyniku jego odpuszczania, są również zdefektowane. Są one także bardziej dyspersyjne, gdyż defekty i rozdrobnione węgliki stanowią heterogeniczne zarodki w zachodzących przemianach fazowych. Dyspersyjne fazy utrudniają też rozrost ziam lub podziam.

303