skanowanie0013 7

Stosowana powszechnie w Polsce metoda kombinowana lub miesz na zawiera, zwłaszcza w okresie początkowym, bardzo wiele elementó metody globalnej. Nic też dziwnego, że w pierwszych miesiącach, nai czania_„xlzieci z obniżonym poziomem funkcji analizatora^ słuchowęg mogą nie ujawniać większych trudności. Nie wyrównany deficyt rozwc Towv~nie Dozwala~ieclnak tym dzieciom .na. dalsze .postępy „w nauce. Oka żuje się, że, nie potrafią one. przeczytać żadnego nowego wyrazu i p mogą odpoznać tylko znane już sobie układy liter. W tej sytuacji po wstaje zjawisko zupełnie niezrozumiałe zarówno dla rodziców, jak i nau czycieli:|oto dobry początkowo uczeń przestaje wykazywać postępy w drugim etapie nauki czytania i pisania, przypadającym na koniec kl. 1 oraz na kl. II ⁿ. 1

Badania nasze wkazały, że dzieci z dobrą percepcją wzrokową mogą przez pewien czas .maskować swoje defekty słuchowe, nie przezwyciężając ich. Opanowują np. pamięciowo tekst, zdobywa jąć" przy tym dobrą orientację na temat układu poszczególnych wyrazów w stosunku do siebie, w stosunku do kartki książki (dół — góra, brzegi kartki) oraz obrazków, którymi tekst jest ilustrowany. Dzięki tym dodatkowym informacjom uczeń może w znanym sobie i uprzednio wyuczonym tekście pokazać poszczególne wyrazy i na polecenie je odczytać, a raczej globalnie, z uwzględnieniem tła odpoznać. Przy takich zabiegach wysiłek dziecka skierowany jest na boczny tor. Nie ćwiczy ono funkcji słuchowych, lecz omija trudności za pomocą chwytów doraźnie wprawdzie skutecznych, z punktu widzenia jednak całokształtu procesu nauczania — bezsensownych i bezcelowych. Dzieci te pozostają bowiem nadal całkiem bezradne wobec pierwszy raz widzianych wyrazów, które coraz częściej zaczynają się pojawiać w nowych tekstach. Nie potrafią one również prawidłowo napisać nowych wyrazów ze słuchu.

Inteligentni uczniowie z dużymi defektami w sferze słuchowej ratują się jeszcze przez następne miesiące odgadując wyrazy nowe na podstawie zapamiętanych obrazów graficznych wyrazów dawniej poznanych, o zbliżonych układach liter. Pozostałych zaś wyrazów, których^ struktury graficznej nie znają, domyślają się z kontekstu.

Zarówno całościowe, niedokładne odpoznawanie.,Jwyraz.u_r,^akJ iegń

■*

samego jednak powodu badania przeprowadzone na dzjeciach angielskich i amerykańskich nie mogą być uznane za podstawę do analizy trudności w nauce, które spotykamy u dzieci polskich. Również w przenoszeniu wyników badań przeprowadzanych na dzieciach posługujących się językiem francuskim i niemieckim należy zachować daleko idącą ostrożność, choćby z racji innych metod nauczania i odmiennych warunków, w których odbywa się to nauczanie. Warto tu dodać, że w języku francuskim prawidłowa pisownia w większej mierze niż w innych językach uzależniona jest od opanowania zasad gramatyki.

¹¹ Badania z tego zakresu przeprowadzaliśmy w latach 1961 - 1968. Badane przez nas dzieci uczone były według Elementarza M. Falskiego. Zmiana elementarza może się m.in. wyrazić w okresie ujawniania się trudności u dzieci o rozwoju zaburzonym.

136