9988996243

Czynniki wpływające na jakość kiszonki... 19

nie) z wykorzystaniem dodatkowych elementów wspomagających, co zapewni większe spożycie suchej substancji i większą wydajność mleczną krów. Jest to tym ważniejsze, że przy braku odpowiedniej ilości dłuższych cząstek może dojść do zaburzeń metabolicznych u krowy, podobnych do tych, jakie występują przy braku dostatecznej ilości włókna, to znaczy zmniejszenia strawności suchej substancji, zmniejszenia zawartości procentowej tłuszczu w mleku, przesunięcia trawieńca, zwiększenia zakresu zrogowacenia żwacza, stanu zapalnego ksiąg, kwasicy i syndromu stłuszczenia krowy (Sudweeks i in. 1981).

Spośród kilku zasad towarzyszących poprawnemu przygotowaniu kiszonki w silosach jedną z istotniejszych jest również właściwe rozdrobnienie materiału roślinnego. Umożliwia ono lepsze ugniecenie nawet suchego i twardego materiału roślinnego i usunięcie zbędnej ilości tlenu z przestrzeni między cząstkami, co zapobiega zużyciu węglowodanów i cukrów na przedłużone oddychanie materiału biologicznego. Polepsza się także dostęp bakterii kiszonkowych do wnętrza komórek, co zwiększa efektywność procesu zakiszania (Wheaton 1993). Z badań Allena i in. (1997), Podkówki i Podkówki (2004a) wynika, że najlepsze warunki zakiszania uzyskuje się przy wilgotności materiału roślinnego w zakresie 65-70%, ale w dalszym ciągu ważnym czynnikiem, warunkującym przebieg zakiszania, jest stopień ugniecenia materiału wewnątrz silosu oraz istotne jest jego pocięcie na krótkie cząstki, gdyż oba te czynniki wzajemnie się wzmacniają i osiąga się efekt synergii w odniesieniu do jakości otrzymanej paszy. Zbiór kukurydzy na kiszonkę przy wilgotności poniżej 65% wymaga dokładniejszego rozdrabniania roślin, a przy wilgotności większej od 70% powoduje zwiększenie strat związanych z przeciekami i wyciekami soku kiszonkowego (Nowak 1999 i 2000, Gach 2005a i b).

Powyższe dane świadczą o korzystnym wpływie rozdrobnienia roślin na jakość paszy zarówno jako kiszonki, jak i materiału podawanego bezpośrednio skarmianiu. Bardzo istotnejestjednak zachowanie odpowiedniej charakterystyki uzyskanej sieczki. Powinna ona być na tyle krótka, aby mogła być efektywnie i szybko zjadana przez zwierzęta, z wykorzystaniem w maksymalnym stopniu zawartych w paszy składników odżywczych, a jednocześnie na tyle długa, aby zwiększyć efektywność trawienia i zmniejszyć straty, związane z tym procesem. Podczas zbioru roślin sieczkarnią dokładnego cięcia należy zatem starannie wykonać odpowiednie nastawy parametrów roboczych maszyny i w pełni wykorzystać jej funkcjonalność, aby w końcowej fazie uzyskać jak najlepszą paszę i osiągnąć korzystne efekty żywieniowe. Konieczne jest także zwrócenie uwagi na jeszcze jeden aspekt, który związany jest z wielkością rozdrobnienia. Odnosi się on do zmiany materiału roślinnego, jaka zachodzi na różnych etapach jego przetwarzania (De Boever i in. 1993, Heinrichs i in. 1999). Dotyczy to zarówno rozdrabniania w sieczkami, jak i niezamierzonego zmniejszania cząstek matę-