skanowanie0001

Rozdział 3

Powody picia alkoholu i czynniki wpływające na rozwój uzależnienia

Dotychczas nie znaleziono jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, dlaczego jedni stają się alkoholikami, a inni nie, pomimo że jedni i drudzy piją w sposób do siebie zbliżony. Jeżeli zapytamy reprezentatywną grupę ludzi o to, dlaczego piją, usłyszymy dziesiątki, a nawet setki powodów. Okazuje się, że piją oni, aby się odprężyć, uspokoić, dobrze się poczuć, dobrze się bawić, być śmielszym, złagodzić stres, łatwiej zasnąć, a także z radości, ze smutku, ze zdenerwowania itp., itd.

Przedstawiona lista jest oczywiście niekompletna, jednak mimo różnorodności powodów można podjąć próbę pogrupowania najczęściej spotykanych motywów, dla których ludzie sięgają po alkohol. Jack London pisał w jednej ze swoich książek: „Pozostaje mi tylko w alkoholu szukać ukojenia, które przeklęta flacha zawsze obiecuje, ale którego nigdy nie daje”. Tak więc mamy tu do czynienia z różnymi motywacjami, począwszy od fizjologicznej (zaspokojenie pragnienia, poprawienie apetytu czy uśmierzenie bólu), poprzez psychologiczną (z radości, ze zdenerwowania, dla uspokojenia itp.), aż do socjologicznej (rytuał, naśladownictwo, uleganie naciskom, obawa przed śmiesznością czy odrzuceniem itp.). Pije się także w celach manipulacyjnych (otoczenie widzi, że cierpię, więc będzie dla mnie milsze, zachowania agresywne po alkoholu czy robienie różnych głupstw będzie łatwiej rozgrzeszone niż na trzeźwo itp.).

1'umody picia alkoholu i czynniki wpływające na rozwój... 25

/daniom Jana Szczepańskiego ludzie piją z chęci ucieczki od mi r/ywistości, z przyczyn ceremonialnych, w związku z zabawą, Ilu dodania sobie odwagi oraz nałogowo.

\nl,oni Kępiński wyróżniał „neurasteniczny” styl picia (dla re-dii!u'|i zmęczenia i rozdrażnienia), „kontaktywny” (dla uzyskania |ii|m/ogo kontaktu z innymi ludźmi), „dionizyjski” (dla uzyskania im ulotnienia i ucieczki od rzeczywistości), „heroiczny” (dla osiągnięcia poczucia mocy) oraz „samobójczy”.

Inni badacze wyróżniają trzy najczęściej spotykane grupy powodów picia:

•    „ucieczkowe”, np. w celu zapomnienia o kłopotach, zredukowania napięcia, poprawy nastroju i odprężenia się;

•    „społeczne”, np. dla towarzystwa, z uprzejmości, z okazji;

•    „w poszukiwaniu przyjemności”, np. dla smaku alkoholu czy też dla jego rzekomo zdrowotnego działania.

Upraszczając można więc powiedzieć, że ludzie sięgają po alkohol głównie z dwóch przyczyn, tj. ze względów społecznych (np. podczas uroczystości czy ulegając namowom) oraz ze względów indywidualnych, tj. w celu odczucia efektu jego działania.

Znacznie trudniej jest odpowiedzieć jednoznacznie na pytania dotyczące przyczyn uzależnienia, bowiem mechanizmy jego powstawania nie zostały jeszcze wystarczająco dobrze poznane. Obecnie przyjmuje się, że mamy tu do czynienia z czynnikami społecznymi, psychologicznymi oraz duchowymi, nakładającymi się na podłoże biologiczne.

Na rozległość uszkodzeń układów i narządów oraz na szybkość powstawania uzależnienia istotny wpływ ma stopień dojrzałości organizmu, a szczególnie dojrzałość ośrodkowego układu nerwowego (głównie mózgu). Z badań wynika, że znaczącą rolę odgrywa tu wiek, w którym dana osoba rozpoczyna intensywne picie alkoholu. Zanim dojdzie do uzależnienia, można zaobserwować kilka kolejnych etapów używania, począwszy od pierwszego kontaktu z alkoholem (czy inną substancją psychoaktywną) jeszcze w wieku dziecięcym