SDC10967

prawa języka liturgicznego na równi z językiem łacińskim i greckim. Równocześnj spora grupa uczniów przybyłych wraz z braćmi została wyświęcona na księży biskupów rzymskich. Żywoty Komtantyna i Metodego mów i.7 nam o tym, jak w kilk kościołach Rzymu odprawiane były nabożeństwa po sfowiańsku.

W czasie przedłużającego się pobytu w Rzymie Konstantyn poważnie zacho rował. Przewidując bliską śmierć, wstąpił do jednego z klasztorów' i przybrał imi zakonne Cyryla, pod którym to imieniem ogólnie lepiej jest znany. Konstantyn-Cyrvl zmarł 14 lutego 869 roku, w wieku 42 lat. Zwłoki jego zostały uroczyście pochowane w kościele rzymskim św. Klemensa.

Po śmierci Konstantyna-Cyryla Metody opuścił Rzym i już jako arcybiskup działał najpierw w Panonii, a następnie w księstwie wiclkomorawskim. Pamiętał on stale słowa brata, który go prosił przed śmiercią, aby nic przerywał rozpoczętego wspólnie dzieła. Metody w pracy sw'ej ciągle walczył o prawa języka słowiańskiego i dążył do uniezależnienia podległych mu prawnie terenów od niemieckiej hierarchii kościelnej. Duchowieństwo niemieckie jednak niechętnie ustępowało i wszelkimi sposobami, mniej lub bardziej niegodziwymi, przeszkadzało w pracy misyjnej duchowieństwa słowiańskiemu. Słane były również do Rzymu różnego rodzaju oskarżenia i oszczerstwa przeciwko Metodemu.

Szczególnie niekorzystna dia Metodego sytuacja nastąpiła po usunięciu od władzy księcia Rościsława w drodze zamachu stanu przez jego bratanka, księcia Świętopełka, popieranego przez Niemców. W niedługim czasie Metody został nawet podstępnie uwięziony, kiedy przebywał na synodzie w Ratyzbonie, wezwany tam przez biskupów bawarskich. Na zesłaniu w Szwabii przeżył prawie półtrzccia roku, doznając wielu krzywd moralnych i fizycznych. Dopiero na osobistą interwencję legata papieskiego u króla Ludwika Metody został wypuszczony na wolność. Równocześnie jednak sprawa liturgii słowiańskiej została poważnie zagrożona, gdyż legat papieski wydał zakaz odprawiania nabożeństw po słowiańsku. Metody mimo to nic zaprzestał swojej działalności. Wywołało to dalsze sprzeciwy hierarchii niemieckiej i oskarżenia przeciwników Metodego o nicprawowicrność, szerzenie fałszywych doktryn i odprawianie nabożeństw oraz mszy w języku „barbarzyńskim”.

Na skutek różnych zarzutów' i oskarżeń Metody został wezwany do Rzymu przez papieża Jana VIII. Ponownie przekonał on Stolicę Apostolską o słuszności swojego postępowania i prawowicrności wobec Kościoła. Co więcej, wyjednał now'c zezwolenie r.a uprawianie liturgii słowiańskiej, chociaż z pewnym ograniczeniem. Papież bowiem w swojej bulli skierowanej do księcia Świętopełka polecił, aby najpierw odczytywano ewangelię w języku łacińskim, a dopiero potem w słowiańskim. Również na każdorazowe żądanie księcia lub innych wysokich urzędników* miały być odprawiane nabożeństwa po łacinie. W bulli jest ponadto mowa o utworzeniu w mctropdu widkornoraw>kicj dwu biskupstw. Siedzibą jednego z nich stała się Nitra w Słowacji, gdzie podległym Metodemu miał być biskup niemiecki Wiching. Przypuszcza ^rię. vc w Nitrze przez pewien czas była także główna siedziba Metodego. Wiching niechętnie podporządkowywał się swojemu metropolicie, raczej organizował op<>* zycję przeciwrko niemu. Nie pomagały nawet napomnienia papieża. Kolejne wydarzenia historyczne dowodzą, że prowadzona przez Metodego misja przebiegała

wiród ciągłych trudności i przeciwności. w ciągłej walce ze zwolennikami obrządku

^,aC,?rzyp^guszczać należy, że liturgia słowiańska docierała także do sąsiednich Czech. Późniejsze od Żywotów Cyryla i Metodego żródła mówią nam o przyjęciu chrztu przez księcia czeskiego Borzywoja z rąk arcybiskupa Metodego podczas pobytu na dworze morawskim u księcia Świętopełka. W Żywcie Metodego w rozdz. XI jest natomiast ciekawa wzmianka o wysłaniu przez arcybiskupa morawskiego poselstwa do księcia Wiślan w Małopolscc. Książę ten według relacji biografa był napominany, aby nic urągał chrześcijanom i szkód im nic wyrządzał. Poselstwo zachęcało go. aby się ochrzcił dobrowolnie na własnej ziemi, zanim będzie zmuszony do tego na ziemi obcej, w niewoli. W związku z tą relacją przypuszcza się, że liturgia słowiańska dotarła do ziem polskich, co łączy się także z faktem istnienia pewnych obiektów sakralnych, zwłaszcza na Wawelu (rotunda św. Adaukta i Feliksa) i w Wiślicy (wykopaliska archeologiczne). Jak dotąd, brak jest jednak realnych śladów języka scs. na ziemiach polskich. Być może, iż dalsze badania naukowe lepiej naświetlą problem istnienia obrządku słowiańskiego w państwie Wiślan, a następnie już w państwie polskim za pierwszych Piastów*.

W ostatnich latach swojego życia Metody intensywnie pracował nad przekładem dalszych części Biblii. Biograf podaje, że pomagali mu w tym dwaj szybko piszący mnisi. Arcybiskup wiclkomorawski pragnął dokończyć dzieła przekładów słowiańskich przed śmiercią, którą przeczuwał — wyczerpany pracą misyjną i złamany chorobą. Na swojego następcę wyznaczył bliskiego ucznia i współpracownika, Morawianina Oorazda. Metody zmarł 6 kwietnia 885 roku; datę jego urodzenia umieszcza się między 815 a 820 rokiem. Autor Żywota podaje, że arcybiskup został pochowany uroczyście w kościele katedralnym (miejsce do dziś dnia bliżej nic ustalone) i że na jego pogrzebie odprawiano nabożeństwa w trzech językach: łacińskim, greckim i słowiańskim.

Po śmierci Metodego upada misja wiclkomorawska, a zarazem i obrządek słowiański. Opozycja niemiecka pod przewodnictwem biskupa Wichinga spowodowała, że następca Oorazd nic został powołany na stanowisko arcybiskupa. Panujący wóu*czas na Morawach książę Świętopełk pozostawał pod wpływem niemieckim i nic stanął zdecydowanie w obronie liturgii słowiańskiej. Ostatecznie została ona zniesiona i zakazana w państwie wiclkomorawskim przez kolejnego papieża, Stefana V. Tu . owdzie przetrwały jeszcze krótki czas niewielkie ogniska ccrkicwnosłowiańskie. które nie odegrały już Większej roli. Panujący stał się obrządek łaciński.

Po llZ    * Metodego nie upadło jednak, lecz dalej się rozwijało.

, ™ t    f^kU    ~ Morawach, a w zwitku z tym uwięzieniu

^{UCZniÓW braci 5ołuń}‘^kich P^owstawaty nowe ośrodki ce kiewni T T ^SChr°^n,'^;' *'« ^{W C}*«'^h“k.    « Sazawie powiał ośrodek

" '^za grupa zb.egdw uTa.a _się „a po!

w Macedonii, Bu£u's£i    * ^ryCh'°- "'^iinowicie

Słowian wschodnich, bn _na R_us iTT * TT¹* ******* *«<al także do

«lnc i trwale ogni*, „i_e tylko liturgii slow^kiej.    Uultu^

U