SDC12901

67

L 1 Tradycja periodyzacji dziejów języka polskiego

tycznymi) właściwościam i co do genezy, przebiegu, współwyslępowania w czasie t przestrzeni, wyników rozwoju itp. Jest więc periodyzacja klasyfikacją procesu historycznego, dzielącą przebieg tegoż procesu na mniejsze odcinki czasowe na podstawie wybranych właściwości przebiegu zdarzeń historycznych. czyli okresy lub epoki i niżej zhierarchizowane podokresy. podepoki. fazy itp. Najczęściej tymi właściwościami są występujące w danym przedziale i rasowym tendencje dominujące i dlatego uznawane za typowe, wyróżniające daną sekwencję zdarzeń. Na ogół tak wyszczególnionym epokom nadaje się takie lub inne symbolizując* nazwy na wzór klas rzeczy czy pojęć: niekiedy streszczające, innym razem wskazując* na jakąś dominantę, czasami zupełnie konwencjonalne w postaci np. oznaczeń liczbowych, co z reguły wynika z obawy, że użytkownicy periodyzacji będą nadmierną wagę przywiązywać dopozaklasyfikacyjnych konotacji nazw. które są tylko umowne i symboliczne. Periodyzacja jest też uogólnieniem, ponieważ abstrahuje od szczegółów i zwraca uwagę na klasy faktów lub zdarzeń, które narzucają się wyobrażeniom

0    przeszłości swoją wyrazistością Pewne właściwości przebiegu procesu historycznego są w ramach uogólniania traktowane jako typowe czy reprezentatywne i dlatego identyfikuj* się je (z częstymi zastrzeżeniami) z okresem lub podokresem.

Jakkolwiek różni się periodyzacja częściowo i od uogólnienia, i od klasyfikacji, to zarazem łączy w sobie właściwości obu tych porządkujących proce-dur. Ze względu na Ic swoje właściwości łączenia klasyfikacji i uogólnienia periodyzacja może pełnić i pełni zasadniczo nzy funkcje:

a)    słoty do porządkowania wiedzy o szczegółowych, konkretnych faktach

1    zdarzeniach po to. aby lak zorganizowaną wiedżę można byto łatwiej zapa-miętać i odtworzyć:

b)    dostarcza klucza interpretacyjnego do charakteryzowania i objaśniania rzczcgńłowyi h informacji:

c)    pozwala progi amować badanie poodoW ora* utrwalać i upowszechniać wyniki poszukiwań naukowych.

Z periodyzacją lub procedurami pcriodyzacyjnymi ilikjćajpjta mamy

rmsailiii do czynienia * katljm uporzą*ft«----rm i--*~~~T~I-um

jęąkowej pmatofcl obejmującym pław daachronkzny. trudno bowiem wyobrazić sobie prezentację procesu historycznego ber stosowania zabiegów periodyzacyjnych dla aspanssowama natracjl dotyczącej procesu, nie zaś synchronicznego przekroju. Poglądowa w tym przypadku funkcja periodyzacji ■łatała zarówno samą natraćjy. jak jej śledzenie i zapamiętywanie. Dotyczy to takich element 3 narracji jak np lofcafawwamc zdarzeń w czarne i przestrzeni. interpretacja zdarzeń i faktów, wskazywanie pokrewieństw i różnic pomiędzy poaaczrgólnymi faktami Toteż historycy języka (lak samo jak prmdeiaakiśli innych nauk zajmujących wg diacluooią) posługiwali i po. ńagają się partodyrary nu - nawet wtedy, gdy ich • sposób jawny a*c prezen-