skanowanie0047 2

lenia! Pierwszy dotyczy sprawy wzajemnych zależności. Gdy mówimy ;$V o zależności jednego człowieka od drugiego, zwykle mamy na myśli to,

i'\vl.i ./.i ,\i irunc poznawczo), wreszcie orientacje empirystyczno-staty-11\-«■ /u«• ora/. dotyczące modeli formalnych. Jak sama nazwa tego sposobu blidaula i opisu u t u . 11 u < • 111 u    dynamie

py ipoliT/.imJ, Jak w

bądź „ilynainilui grupy” jest reprezentowany przez szereg orien-:®!??: do pewnych tylko sytuacji (por. Domachowski, 1984a, s. 23 - 24). Jeśli tut u ora/, sposobów badania i opisywania małej grupy społecznej opar-.    ^:    natomiast rozumieć tą zależność szeroko, to okazuje sią, że w jej obrąb

wcnoazi Kazaa sytuacja, W Której: aj reaKcje jeunego z mumww nuier-& akcji stają sią bodźcami dla reakcji innego lub innych członków tej interakcji (ujęcie behawiorystyczne); b) kształtowanie znaczenia informacji fest nrncespm które00 wvnik stanowi konsekwencie znaczenia (lub zna-

lyeb na wspólnym założeniu. W myśl tego założenia tym, co wyróżnia    wchodzi każda sytuacja, w której: a) reakcje jednego z członków in,ter

mu lo grupy społeczne spośród innych zbiorowości, jest specyficzna dynamika zmian zachodzących w obrąbie małych grup, czego konsekwencją jest powstanie szeregu szczególnych dla danej grupy zjawisk, takich    i*    jest procesem, którego wynik stanowi konsekwencją znaczenia (lub zna-

jak wspólne normy, mechanizmy stojące na straży ich przestrzegania,    czeń) tej informacji, jakim dysponują przekazujący ją sobie partnerzy

systemy wartości, relacje miądzy członkami grupy itp.    (koncepcje poznawcze); c) podobnie jest to interpretowane w ramach

Aby móc formułować takie założenie, trzeba również przyjąć, że    s:    symbolicznego interakcjonizmu w odniesieniu do symboli, którymi posłu-

członkowie grupy są powiązani ze sobą systemem wzajemnych zależności,    ^;    gują sią partnerzy interakcji. Można powiedzieć, że w przypadku inter-

które powstają i ulegają zmianie poprzez ciągłe, wzajemne oddziaływa-    I    akcji wszystkie te rodzaje zależności występują jednocześnie, choć z różnie na siebie poszczególnych osób, odbywające sią według zasad sprzą-    |.    nym natężeniem. Przy tym szerokim rozumieniu oddziaływań wypada

żenią zwrotnego. Oddziaływanie to jest zwykle określane mianem inter-    f    stwierdzić, że praktycznie w każdej sytuacji, w której dochodzi do bez-

więc niezbędnym warunkiem powstania i trwania grupy.

Na marginesie tych rozważań warto tu podjąć kwestię rozróżnienia miądzy grupami tzw. formalnymi i nieformalnymi. Ustalenia poczynione wyżej dotyczą przede wszystkim grup nieformalnych, które powstają w sposób „naturalny”. W odróżnieniu od nich grupy formalne są powoływane do życia niejako „sztucznie”, z jednoczesnym określeniem: głównych parametrów ich działania. Należy sobie jednak zdawać sprawę z tego, że na tkance takiej formalnej grupy bardzo szybko dochodzi) do powstania grupy lub grup nieformalnych. Niezależnie jednak od tego, czy grupa jest formalna, czy nieformalna, podstawą jej działalności, jest w talu czy inny sposób ukształtowana możliwość wywierania na siebie wpływu przez członków danej grupy. Główna różnica polega zwykle na stopniu bezpośredniości wywierania wpływu. W grupach nieformalnych ów wpływ jest bezpośredni, natomiast w grupach formalnych ten wymóg bezpośredniości nie zawsze jest zachowany, co sprawia, że na poziomie formalnym nie zawsze mamy do czynienia z interakcją, stanowiącą podstawą funkcjonowania grup nieformalnych — również tych, które rozwinęły sią w obrąbie grup formalnych.

Jeśli przyjąć, że interakcja jest tym czynnikiem, którego brak uniemożliwia nie tylko działalność grupy, lecz również jej powstanie (nie przesądzając jednak uznania jej za czynnik konstytuujący grupą), to należy sią zastanowić, co się właściwie kryje za terminem „interakcja”. Stwierdzenie, iż mamy tu do czynienia z systemem wzajemnych zależności, przebiegających, według zasady sprzężenia /.wrotnego, może stać się punktem wyjścia do takiej analizy.

Dwa elementy powyższego stwierdzenia wvmn«n-i« nn.v

akcji. Możliwość ciągłego wzajemnego na siebie oddziaływania staje sią    [    pośrednich kontaktów co najmniej dwóch osób, mamy do czynienia z in-

j    tera keją.

Jeśli jednak mówimy o wzajemnym kształtowaniu zachowań, przypisywanych znaczeń czy symboli, to konieczne staje się podjęcie drugiego elementu tego problemu. Dokładnie rzecz, biorąc, są to dwie silnie ze sobą związane kwestie. Jest to po pierwsze — sprawa tego, co jest w toku interakcji przekazywane (jeśli zgadzamy się, że kształtuje to zarówno ... zachowania, jak i symbole), a po drugie — jaką drogą odbywa się: owo i§. przekazywanie.

Praktycznie znamy w zasadzie jeden tylko, dostatecznie ogólny czynnik, który samym swym pojawieniem się może kształtować i zachowania, i znaczenia, i symbole. Czynnikiem tym jest informacja. Nie miejsce tu na szczegółowe prezentowanie istoty informacji (por. Domachowski, 1984a). Nie ulega natomiast wątpliwości, że aby mogło dojść do nawiązania i utrzymania interakcji, konieczna jest wymiana informacji. W analizie psychospołecznych aspektów procesu interakcji ważną rolą odgrywają: treść informacji, kanał, którym jest ona przekazywana, oraz sposób jej rozpowszechnienia wśród członków grupy czy społeczności.

W-

6.1.2. Komunikowanie się w małych grupach

X

Dotychczasowe rozważania skłaniają do wniosku, że podstawą interakcji jest komunikowanie sią. Niektórzy badacze formułują tezą (por. Galragan, 1975, s. 13), że „zachowanie społeczne jest możliwe dzięki komunikowaniu sią” i że można to zaobserwować u większości gatunków. Już to odwołanie sią do innych gatunków wskazuje, iż język nie jest wcale jedy-

------1----- 1-----