skanuj0002(3)

Substancje neuroprzekaźnikowe należą do związków o różnej budowie chemicznej. Są to:

•    aminy: acetylocholina, adrenalina, noradrenalina, dopamina, serotonina (5 - hydroksytryptamina)

•    aminokwasy: kwas y-aminomasłowy (GABA), kwas glutaminowy, kwas asparaginowy,

•    peptydy: enkefaliny, endorfiny, substancja P, neurotensyna, somatostatyna.

Zaburzenia w funkcjonowaniu neuronów i przekaźnictwa synaptycznego odgrywają zasadniczą rolę w patomechanizmie zaburzeń psychicznych.

Stosowane w lecznictwie leki psychotropowe wpływają silnie na czynności psychiczne człowieka poprzez wpływ na substancje neuroprzekaźnikowe. Najważniejsze z nich to: noradrenalina, dopamina, serotonina i kwas y-aminomasłowy (GABA).

NORADRENALINA (NA)

Odgrywa ważną rolę w : procesach snu i czuwania, regulacji koncentracji i uwagi oraz procesach uczenia się i pamięci.

DOPAMINA (DA)

Występuje w kilku odrębnych szlakach:

•    szlak nigrostriatalny - związany jest z regulacją procesów ruchowych, napędu ruchowego, koordynacji oraz napięcia mięśniowego! wchodzi w skład tzw. układu pozapiramidowego,

•    szlak mezolimbiczny lub mezokortykolimbiczny - jest silnie związany z procesami emocjonalnymi, szczególnie z tzw. układem nagrody

•    szlak guzowo-lejkowaty - bierze udział w regulacji czynności hormonalnych, hamuje uwalnianie prolaktyny w przysadce i reguluje uwalnianie gonadotropin przysadkowych

SEROTONINA (5-HT)

Serotonina odgrywa rolę hamującą w procesach regulacyjnych OUN. Związana jest z mechanizmami snu, procesami emocjonalnymi, z pobudzeniem ruchowym, z popędem seksualnym i łaknieniem, wpływa też na przekaźnictwo bodźców czuciowych i bólowych.

KWAS y-AMINOMASŁOWY ( GABA)

Uznawany jest za główny przekaźnik hamujący w OUN. Pobudzenie aktywności układu GABA-ergicznego wpływa rozluźniająco na mięśnie szkieletowe, działa uspokajająco, nasennie i przeciwdrgawkowo.

Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem

Należą do grupy lżejszych zaburzeń psychicznych będących reakcją organizmu na silne bodźce środowiska zewnętrznego. Są to zaburzenia emocjonalne na skutek sytuacji stresowych w codziennym życiu zawodowym i społecznym, utrudniające kontakty z otoczeniem i wykonywanie czynności życiowych. Częste, towarzyszące temu nadmierne napięcie układu sympatycznego prowadzi do zaburzeń wegetatywnych (kołatanie serca, bóle brzucha, przyśpieszenie oddechu, zaburzenia snu). Stopień nasilenia objawów zależy od siły bodźców je wywołujących, częstości ich występowania jak również od cech osobowości pacjenta, sumy skumulowanych doznań i przeżyć zachowanych z dzieciństwa oraz aktualnych warunków środowiskowych.

Depresja

Jest zaburzeniem afektywnym o nieznanej etiologii charakteryzującym się :

•    silnym obniżeniem nastroju,

•    złym samopoczuciem ( silny smutek, przygnębienie,

•    brak odczuwania satysfakcji i przyjemności towarzyszącej określonym przeżyciom —»■ anhedonia,

•    obniżeniem napędu psychoruchowego (spowolnienie myślenia, utrata energii, poczucie ciągłego

zmęczenia fizycznego),

•    zaburzeniem rytmu snu ( sen płytki, przerywany, senność w ciągu dnia)

•    lękiem ( napięcie, niepokój bez uzasadnionej przyczyny, trwożliwe oczekiwanie zagrożenia).

Zmiany zachowania obserwowane w depresji polegające na spadku wszelkiego rodzaju aktywności życiowej czynią pacjenta niezdolnym do prowadzenia normalnego trybu życia.

2