Mania lub stan maniakalny jest przeciwieństwem depresji.
Charakteryzuje się nieuzasadnionym podwyższonym nastrojem, wzmożonym poczuciem własnej wartości, przesadną oceną swoich możliwości, wzmożoną aktywnością ruchową, której towarzyszy poczucie niespożytej energii i braku zmęczenia, podejmowaniem pochopnych działań z dążeniem do natychmiastowej realizacji pomysłów ( zbędne zakupy, przypadkowe podróże, nieprzemyślane inwestycje ), rozdrażnieniem lub agresją słowną i fizyczną w przypadku przeszkód ze strony otoczenia .
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe (depresyjno-maniakalne), charakteryzują się nawrotami obniżenia nastroju, spadkiem energii i aktywności naprzemiennie z podwyższeniem nastroju, wzmożoną energią i zwiększoną aktywnością.
Leki psychotropowe
Są to związki chemiczne, które wpływając na substancje neuroprzekaźnikowe w określonych strukturach ośrodkowego układu nerwowego wpływają na psychikę człowieka.
Są przykładem leków działających objawowo.
Leki przeciwdepresyjne
Obraz kliniczny pełnoobrazowej depresji charakteryzuje się :
• silnie obniżonym nastrojem,
• niską samooceną i poczuciem winy,
• lękiem,
• utratą energii ograniczającej aktywność psychiczną i fizyczną,
• brakiem przeżywania przyjemności (anhedonia)
• zaburzeniami snu.
• w najcięższych postaciach depresji przy braku interwencji lekarskiej dochodzi do samookaleczeń i samobójstw.
Pod względem neurofizjologicznym patogeneza depresji wiązana jest z obniżeniem aktywności neuronów monoaminergicznych w układzie limbiczno-podwzgórzowym i siatkowatym.
Celem stosowania leków przeciwdepresyjnych (LPD) jest podwyższenie nastroju, zwiększenie aktywności i siły życiowej pacjenta z normalizacją rytmu i jakości snu.
Oprócz leczenia depresji, LPD są stosowane w leczeniu różnego typu ciężkich zaburzeń lękowych prowadzących do depresji takich jak :
— fobia społeczna (chorobliwa nieśmiałość, lęk towarzyski) - zaburzenie odznaczające się uporczywym lękiem przed określonymi sytuacjami społecznymi: towarzyskimi lub zawodowymi;
agorafobia - lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni i przeciwstawna do niego klaustrofobia - lęk przed przebywaniem w ciasnych pomieszczeniach;
— zaburzenia obsesvino-kompulsvine (nerwica natręctw) -przymus psychiczny do wielokrotnego powtarzania określonego zachowania (rytuału) np. częste mycie rąk; lęk nasila się przy zaniechaniu czynności przymusowej;
— ataki paniki -niespodziewane uczucie silnego lęku z poceniem się, dusznością i bólem w klatce piersiowej.
— LPD wykorzystuje się również w leczeniu zespołu stresu pourazowego, który rozwija się
w następstwie bardzo silnego życiowego przeżycia emocjonalnego (pacjenta meczą natrętne myśli i koszmary senne związane z urazem).
Typowe leki przeciwdepresyjne hamują wychwyt amin katecholowych bądź inaktywują ich rozkład enzymatyczny zwiększając stężenie noradrenaliny, serotoniny i dopaminy w szczelinie synaptycznej oraz ich dostępność do receptorów.
Efekt przeciwdepresyjny ujawnia się, po co najmniej dwutygodniowym stosowaniu leków i jest związany ze zmianami adaptacyjnymi układów neuroprzekaźnikowych w mózgu.
Czas trwania kuracji przeciwdepresyjnej zależy od rodzaju depresji i nasilenia jej objawów. Skuteczność terapii zależy od
• typu depresji,
• indywidualnej odpowiedzi na lek (a więc od trafności doboru preparatu) a także
• od współistnienia innych chorób somatycznych.
3