skanuj0075

Cechą charakteryzującą system podatkowy jest katalog zasad podatkowych. Zasady podatkowe to szereg kryteriów i warunków, którym powinien odpowiadać idealny podatek, a także cały system podatkowy realizujący nakreślone przez państwo funkcje.

Za twórcę zasad podatkowych uważa się Adama Smitha, który sformułował następujące cztery zasady podatkowe :

- zasadę równomierności - która oznacza konieczność dostosowania opodatkowania poszczególnych jednostek do osiąganych przez nie dochodów,

- zasadę pewności podatkowej - która oznacza, że podatek jaki każda jednostka jest obowiązana płacić, powinien być wyraźnie z góry określony, a nie dowolny,

- zasadę dogodności - z której wynika, że każdy podatek powinno się ściągać w takim czasie i w taki sposób, aby podatnikowi było go jak najdogodniej zapłacić,

- zasadę taniości podatku - która mówi o tym, że wymiar i pobór podatku powinien być zorganizowany w sposób jak najbardziej oszczędny, aby nie zwiększać ciężaru podatkowego i zapewnić możliwie najszybszy dopływ środków do Skarbu Państwa.

Istotną rolę w katalogu zasad podatkowych odgrywa zasada sprawiedliwości podatkowej. Sprawiedliwy system podatkowy to taki, który zapewnia powszechność i równość opodatkowania.

Inaczej widział rolę podatków niemiecki ekonomista A. Wagner, który w końcu XIX w. przedstawił cztery grupy zasad podatkowych :

- zasady fiskalne, które mają zapewniać wydajność i elastyczność podatku,

- zasady gospodarcze, głoszące przerzucalność podatku i nienaruszalność majątku.

- zasady techniki podatkow ej, zabezpieczające pewność, dogodność i taniość podatku,

- zasady spraw iedliwości, postulujące powszechność i równość opodatkowania.

A. Wagner jako pierwszy ekonomista sformułował postulat świadomego wykorzystywania podatków do niwelowania nierówności dochodowy ch. Jego zdaniem przy pomocy systemu podatkowego, można dokonać „sprawiedliwej” korekty w rozłożeniu dochodów.

Polski system podatkowy.

Najstarszym źródłem dochodów państwa polskiego była tzw. dań, płacona w towarach i usługach. Na przełomie XI i XII wieku podstawowa daniną publiczną było tzw. podymne, pobierane od chłopskiej zagrody. Szczególne znaczenie w zakresie kompetencji dotyczących stanowienia danin miał Przywilej Koszycki z 1374r., na mocy którego król zrzekł się prawa do nakładania podatków, przekazując kompetencje w tym zakresie na rzecz szlachty.

Od XVIw. obowiązywał podatek tzw. łanowy, który płacili właściciele ziemscy. Ponadto obowiązywały również inne podatki np. od nieruchomości, związane z wykonywaniem niektórych zaw^;odów, od ilości trunków tzw. czopowe, przypominające obecną akcyzę. Pobierano również opłaty za korzystanie z wody, od wywożonych lub przywożonych z zagranicy towarów. Stosowano także podatek od głowy, tzw. pogłówne.

W okresie rozbiorów obowiązywały podatki państw - zaborców.

Po pierwszej wojnie światowej najpilniejszą potrzeba było ujednolicenie ustawodawstwa podatkowego, stworzenie własnego systemu podatkowego, zdolnego dostarczyć niezbędne dochody dla wypełnienia zadań państwa. Wprowadzono więc w 1920r. ustawę o państwowym