skanuj0168 [1600x1200]

go zakończonego okienkiem kwarcowym, wypełnionego gazem szlachetnym (Ne, Ar) pod ciśnieniem kilku hcktopascali. Wewnątrz umieszczona jest katoda w kształcie wydrążonego walca, wykonana z metalu, który za pomocą tej lampy będzie można oznaczać. Anodę stanowi najczęściej pręt wolframowy, ponieważ materiał z którego wykonana jest anoda, nie jest istotny. Katoda jest otoczona cylindrem ekranującym wykonanym z miki, ograniczającym obszar wyładowania. Pod wpływem przyłożonej różnicy potencjałów elektrycznych (o napięciu kilkuset wolt) w gazie następuje wyładowanie elektryczne i płynie niewielki prąd o natężeniu kilku do kilkunastu miliamperów. Naładowane dodatnio jony gazu szlachetnego uderzają w powierzchnię katody i wybijają z niej atomy metalu. Te z kolei w wyniku zderzeń z jonami gazu szlachetnego ulegają wzbudzeniu i powracając do stanu podstawowego emitują widmo charakterystyczne dla materiału katody i gazu wypełniającego lampę. Szerokość linii emitowanego widma określona jest przez poszerzenie dopplerowskie, odpowiadające niskiej temperaturze wzbudzenia.

Ryc. 8.4. Schemat lampy z katodą wnękową; 1 — anoda, 2 — okienko kwarcowe, 3 — gaz wypełniający (Ar lub Ne), 4 — katoda wnękowa, 5 — ekrany z miki lub kwarcu.

Ryc. 8.5. Kontur linii emitowanej przez lampę z katodą wnękową; 1 — przy niskim prądzie lampy, 2 — przy wysokim prądzie lampy, zniekształcony wskutek samoabsorpcji.

Regulując natężenie płynącego prądu, można zmieniać natężenie uzyskiwanego promieniowania. Pomimo że większe natężenie stosowanego promieniowania zmniejsza poziom szumów w detektorze, nie należy ednak przekraczać pewnych wartości progowych podawanych zwykle przez producentów. Zbyt duże natężenie prądu powoduje poszerzenie unii widmowych lub wręcz zniekształcenie ich profilu wskutek samoabsorpcji (ryc. 8.5).

Przyczyną samoabsorpcji jest zbyt duża ilość atomów wybitych z powierzchni katody, które nie są wzbudzane wskutek zderzeń, natomiast pochłaniają promieniowanie emitowane przez atomy wzbudzone, osłabiając tym samym intensywność wiązki. Duże natężenie prądu przyczynia się również do szybszego zużycia lampy.

10* 147