stosun pol rosyj1

r

pCOLOULt- pr .C2TOKLekjQ.‘*    CU) Ufn^GOj^p ŁluJ-lco^ca.

'W* 'K(,ddze pi    ock^ncj

(pOgrKUac^ " Bez tytułu    M mTŁW' W

Stosunki polsko-rosyjskie w latach 1918-1956 zmieniały się zarówno pod wpływem wydarzeń w obu hPUj^ć^1,

md

Ukt

krajach, jak i w Europie. Jeszcze po I wojnie światowej kraje nie łączyło nic, prócz wzajemnej nienawiści i dopiero na drodze nie tylko paktów o nieagresji, ale także ataków zbrojnych i licznych konfliktów uformowała się wzajemna polityka, której kulminacyjnym momentem był polski październik, kiedy to, po śmierci Stalin, załamał się system dyktatury Rosjan.    <

O aA toittOrtu- kon^lacyi - bsJcŁccc/ npoaj rt^aę. ^

W odrodzonej Polsce wśród ugrupowań politycznych nie było jednomyślności w sprawie przyszłego kształtu granicy wschodniej. Generał Józef Piłsudzki miał zamiar związać z Polską Ukrainę, Litwę i Białoruś po odzyskaniu przez te państwa niepodległości. Realizacja federacyjnej koncepcji    r

Piłsudzkiego doprowadziła do wojny z bolszewicką Rosją, która trwała w latach 1919-1920. Wojna -U ‘ ^y " zakończyła się 18 marca 1921 roku podpisaniem w Rydze traktatu pokojowego wytyczającego ~

POl" l€6upS(^^e <po Hojmtc /

granicę polsko-radziecką i polsko-ukraińską. Polska zaakceptowała rozszerzenie władzy radzieckiej niUtfjJjh

na Ukrainę i Białoruś, Rosjanie zaś zobowiązali sie do oddania Polsce dóbr kulturalnych zagarniętych po 1772 roku i wypłaty na rzecz Polski około 30 min rubli w złocie (do czego nigdy nie doszło) za wkład naszego kraju w życie Rosji. Imperium ignorowało postanowienia traktatu m.in.    «* nfnfnb

odmawiając zwrotu zagrabionych księgozbiorów i spłaty odszkodowań. Jeszcze w 1921 roku Polska zawarła sojusz z Rumunią, który przewidywał wzajemną pomoc w wypadku zaatakowania jednej ze stron przez Rosję. Natomiast układ z Rapallo z 16 kwietnia 1922 pomiędzy ZSRR a Niemcami był 6*3    , .

dla Polski zagrożeniem w zasadzie potencjalnym, lecz zagrożenia potencjalne mają to do siebie, że    ' ‘ ^{1 1}P ⁽⁽

czasem się realizują. W latach dwudziestych międzynarodowa pozycja Polski stawała się    £ ? H ^^

ugruntowana. Piłsudzki widział gwarancje bezpieczeństwa dla Polski w polityce równego dystansu w ^ ^ n\(X^' stosunku do ZSRR i III Rzeszy. Jednak nad stosunkami z Rosja ciążyły wydarzenia z przeszłości; ich poprawę utrudniały ponadto kwestie narodowościowe i różnice ustrojowe. Polacy nadal obawiali się rosyjskiego imperializmu, dążącego- ich zdaniem- jak przed wiekami do likwidacji państwa    *    _:

polskiego. Obalenie caratu nic nie zmieniło w tej polityce, a nawet było dla Polski groźniejsze, gdyż pod hasłem ogólnoświatowej rewolucji komunistycznej Rosja mogła teraz dokonać aneksji rękami samych Polaków- komunistów. Polska partię komunistyczna traktowano jako radziecką agenturę. Z kolei Rosja utrzymywała, że to Polska ma aspiracje imperialne i jako państwo “kapitalistyczne” * zagraża komunistycznej republice. W propagandzie polskiej w ZSRR podkreślano niebezpieczeństwo ze strony polskich “wyzyskiwaczy i obszarników”. Szczególnie zagrożona miała ^! być ludność ukraińska i białoruska, poddana polskiemu uciskowi narodowemu i wyzyskowi. Mimo to Piłsudzki dążył do unormowania stosunków z ZSRR, podobnie Roman Dmowski, ideowy    ^ _{n Ą} >

przywódca endecji, który postulował zaś zbliżenie gospodarcze i polityczne. 25 lipca 1932 roku (^ i zawarty został pakt o nieagresji. Za działanie sprzeczne z paktem oba państwa uznawały “wszelki akt

gwałtu, naruszający całośc i nietykalność terytorium lub niepodległość politycną drugiej umawiającej ,, ,    ... ,

się strony, nawet gdyby te działania były dokonane bez wypowiedzenia wojny i z uniknięciem

wszelkich jej możliwych przejawów”. Piłsudzki starał się nie angażować z bliższe kontatky zarówno ¹ - ^{u 1} z Moskwą, jak i Berlinem. Nie miał on wątpliwości, że wkrótce dojdzie do wojny o granice i z tych tot - z OCfr t względów rozpoczęto prace fortyfikacyjne, ale wyłącznie nad granicą wschodnią. Piłsudzki nie    G itllM )

pomylił się; zaledwie 17 dni po niemieckiej agresji na Polskę we wrześniu 1939 roku, nastąpił atak PnOtu^O/ rosyjski. 28 września 1939 podpisano Traktat o granicach i przyjaźni między ZSRR a Niemcami, na mocy którego państwo polskie przestało istnieć. Na ludność zamieszkującą tereny przyłązone do i rv O. v oó & -ZSRR już w październiku spadły represje stalinowskiego aparatu bezpieczeństwa, który uważał Polaków za “element niepewny politycznie” i “obcy klasowo”. Byli oni narażeni na konfiskaty oraz masowe deportacje. Władze okupacyjne dążyły do pozbawienia ludności woli oporu i zaprowadzenia nowego ładu społecznego. Do VI 1940 zamordowano m.in. jeńców z obozów w Kozielsku,    pi.

Ostaszkowie i Starobielsku (Katyniu). Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w kwietniu 1941 Qzto-n roku zamordowano wielu więźniów zarówno w więzieniach, jak podczas ewakuacji na Wschód, a obszar dotychczasowej okupacji sowieckiej przeszedł pod okupację niemiecką. W związku z

Strona 1

* fi

z , . ^    (uąleec^c.

LiTHirnO^Cy¹ ąe

* Ptoir ^bnamolo ~

- tcJULOCjCb ' *

-łf piei^sroi roujujoun PatcJCe a mctcudnety)

o