stosun pol rosyj2

Bez tytułu

diametralną zmiana polityki międzynarodowej 30 lipca 1941 roku podpisany został kład polsko-radziecki (Sikorski-Majski), który zapowiadał przywrócenie stosunków dyplomatycznych, utworzenie na terytorium ZSRR Armi Polskiej oraz stwierdzał, że traktaty z 1939 roku dotyczące zmian terytorialnych w Polsce nie są ważne. Oba rządy zobowiązały sie do wzajmnej pomocy. Układ Sikorski- Majski stworzył podstawę stosunków polsko-radzieckich, stanowił pierwszy wstępny krok na wymagającej wzajemnych ustępstw drodze współpracy. Kolejna deklaracja, podpisana 4 grudnia, proklamowała “pragnienie obu stron pogłębienia dobrosąsiedzkiej współpracy” i stwarzała kolejną podstawę polityczną przełomu we wzajemnych stosunkach. Dla losów Armii Polskiej w ZSRR decydujące znaczenie miała rozmowa gen. Andersa ze Stalinem, po której nastąpiła ewakuacja żołnierzy. Wyprowadzenie wojska, idące zresztą w parze z nieustającą akcja antyradziecka dyplomacji polskiej, rzuciło cień na stosunki polsko-radzieckie i otworzyło falę kryzysu, którego finałem było zerwanie kontaktów. 31 października 1942 roku przerwano formowanie armii, a stosunki ostatecznie zerwała strona radziecka w dniu 25 IV 1943 roku w związku z tzw. prowokacją katyńską. Dopiero bitwa pod Lenino pchnęła przywódców ku dalszej rozbudowie armii i nawiązaniu stosunków, które uzależnione były od akceptacji przez polski rząd linii Curzona jako podstawy granicy polsko-radzieckiej. Konferencja teherańska przyjęła w zasadzie projekt “przesunięcia” Polski na zachód. Wiosną 1944 roku Armia Czerwona wspólnie z Wojskiem Polskim przekroczyła przedwojenną granicę Rzeczypospolitej, wspomagała walki powstańcze w Warszawie i 17 stycznia 1945 roku wyzwoliła okupowaną stolicę. Wiosną Związek Radziecki i polski Rząd Tymczasowy postanowiły zawrzeć układ o przyjaźni, aby w ten sposób ostatecznie przypieczętować zwrot w stosunkach. 21 kwietnia nastąpiło podpisanie układu o współpracy i wzajemnej pomocy powojennej.

Od 1948 rosła zależność Polski od ZSRR (przy utrzymaniu formalnej suwerenności państw Stalin przystąpił do ścisłego podporządkowania). Prowadzono sowietyzację wszystkich dziedzin życia społecznego połączoną z niszczeniem istniejących struktur i instytucji. W korpusie oficerskim dokonano radykalnych zmian, wszystkie ważniejsze stanowiska dowódcze zajęli oficerowie sowieccy; jednocześnie wzrastała liczba garnizonów, poligonów i lotnisk wojsk sowieckich na obszarze Polski (koszty ich utrzymania ponosiło państwo poi.). W gospodarce instrumentem ścisłego powiązania państw w ramach bloku sowieckiego miała być Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, powołana I 1949; znacznie większą rolę w podporządkowaniu gospodarki poi. gospodarce ZSRR odgrywały umowy dwustronne dotyczące: wymiany handlowej (26 I 1948, 29 VI 1950, 11 II 1954), dostaw sprzętu przem. i technologii (26 I 1948, 29 VI 1950), uczestnictwa specjalistów sowieckich w poi. instytucjach, organizacjach i przedsiębiorstwach (8 VIII 1950). ZSRR stał się gł. partnerem gospodarczym Polski; wymusił podniesienie wskaźników planu gosp., rozbudowę przemysłu zbrojeniowego i instytucji o charakterze wojskowym. Ważnym elementem dominacji ZSRR był powstały w 1955 roku Układ Warszawski, który był podyktowany zamiarem ujednolicenia polityki zagr. i militarnej ZSRR i państw od niego uzależnionych oraz reakcją na powstanie NATO. W atmosferze wielkiego napięcia rozpoczęły się w październiku 1956 roku obrady Komitetu Centralnego PZPR. Nieoczekiwanie wylądowała w Warszawie delegacja radziecka Nikitą Chruszczowem, a równocześnie z baz wojskowych zmierzały w kierunku stolicy radzieckie formacje wojskowe. W toku całonocnych rozmów i zapewnień, że Polska nie wycofa się z Układu Warszawskiego, Chruszczów opóścił Warszawę, a żołnierze powrócili do koszar. I sekretarzem został Gomułka.

Jak widać, stosunki polsko-rosyjskie w latach 1918-1956 zmieniały się jak w kalejdoskopie, co osłabiało zwłaszcza mniejsze z państw i negatywnie wpływało na jego wszelkie dziedziny życia.

ą [ii    OmjloCkOj dU>    pOJcirou pi7x|fQć/U^2    CGiAik (cqM^oLiC

Strona 2

Ąq% - ojybt] i' Ułe hie> tC upOO)jd

/)q2h