strona (55)

wadzeniu należy do lekarza leczącego),

5) występowanie bólu przy ćwiczeniach.

Metodyka ćwiczeń biernych (ruch prowadzony jest za pomocą siły zewnętrznej, którą z reguły jest ręka terapeuty):

1.    Pozycja wyjściowa do ćwiczeń taka jak przy testowaniu danego ruchu w teście Lovetta na stopień 0, 1.

2.    Stabilizacja -odcinka bliższego, tak by ruch był wykonywany tylko w stawie mobilizowanym, a nie przenoszonym na inne ogniwa narządu ruchu. Przy znacznie zwiększonych napięciach mięśniowych można do stabilizacji wykorzystać pomoc innych osób.

3.    Odciążenie lub chwyt ćwiczonej kończyny, bądź jej części, wygodny dla pacjenta, bezpieczny i pewny.

4.    Ruchy należy prowadzić w pełnym, fizjologicznym zakresie ruchu zgodnym z normą dla danego stawu. Liczba powtórzeń ruchu w jednej płaszczyźnie od 30 do 50.

5.    Ćwiczenia w ciągu dnia prowadzić należy od jednego do trzech razy. Obowiązuje zasada, że przy większych zmianach chorobowych stosuje się większą liczbę powtórzeń dziennie.

6.    Obowiązuje zasada bezpośredniego oddziaływania. Jeżeli ma być np. aktywizowany staw biodrowy, to kontakt ręki (terapeuty) z ćwiczoną kończyną musi być umiejscowiony na udzie. Przyłożenie ręki w tej sytuacji na goleń jest niewłaściwe. Pozbawiony ochronnego napięcia mięśniowego staw kolanowy może ulec podczas ćwiczeń delormacji. Tak (tzn. nieprawidłowo) wykonywane ćwiczenia nazywa się oddziaływaniem pośrednim albo ćwiczeniem ,,przez dwa stawy".

Ćwiczenia czynno-bierne

Nadmierne napięcie mięśni - wywołane unieruchomieniem, bólem lub innymi patologicznymi czynnikami —kwali-likuje do prowadzenia ćwiczeń czynno--biernych. Ruch prowadzony jest biernie, a zadaniem, które stawia się pacjentowi jest czynne rozluźnienie mięśni. Współpraca pacjenta z terapeutą opiera się na bardzo dobrym kontakcie psychicznym, co musi wypływać z pełnego zaufania.

Kwalifikacja do ćwiczeń czynno-bier-nych od strony siły mięśniowej ocenianej testem Lovetta jest trudna. Przyjmuje się, że wskazaniem o podstawowym znaczeniu jest siła wyrażona stopniem skali 1. Zdarzają się jednak przypadki, w których siła jest większa, a ćwiczenia te trzeba stosować, by rozbić skutki obronnego napięcia mięśni wynikające z bólu. Ponieważ jednak ruch ćwiczonej części kończyny prowadzony jest biernie, ćwiczenia te w systematyce kinezyterapii umieszczone są na pozycji drugiej zaraz za ćwiczeniami biernymi.

Fizjologicznym uzasadnieniem tych ćwiczeń jest konieczność rozbicia „odruchowego koła bólu". Wywołuje on silne bodźcowanie aferentne (dośrodkowe), które trafia do odpowiednich ogniw ośrodkowego układu nerwowego, gdzie na zasadzie reakcji zwrotnej, drogami eferentnymi, wysyłane są impulsy trafiające przez ośrodki ruchowe do mięśni. Wskutek działania tych impulsów wzrasta napięcie zapobiegające jakimkolwiek ruchom dowolnym. Wzmożone napięcie mięśniowe w okolicy chorego stawu wywołuje nasilenie bodźco-wania bólowego w drogach aferentnych. „Błędne koło bólu" zamyka się, a najczęściej jest to obwód samowzbudzają-cy. Przerwanie łuku odruchowego łańcucha bólowego jest celem ćwiczeń czynno-biernych.

Wskazania do ćwiczeń czynno-biernych:

1)    stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych, głównie w aparacie ruchu,

2)    choroby gośćcowe,

3)    unieruchomienie kończyny za pomocą wyciągów',

4)    stan atrofii tkankowej,

5)    demineralizacja kości.

' Patrz s. 64, (wyciągi redresyjne).