strona (63)

tywnego wyniku leczenia jest unieruchomienie. Jeżeli w takiej sytuacji istnieje możliwość prowadzenia ćwiczeń izomctrycznych, to w skuteczny sposób zapobiega się zanikom z nieczynności. Omawiana forma ćwiczeń jest często mylona z pojęciem napięć izometrycz-nych. Tylko praca mięśnia przeciw oporowi i to submaksymalneinu może być nazwana ćwiczeniami oporowymi. Jeżeli natomiast cała kończyna znajduje się w opatrunku gipsowym i nie ma możliwości dawkowania oporu, a poleca się napinanie jakiegoś mięśnia, to ma się do czynienia z napięciem izometrycznym. Nie dają one przyrostu siły, tylko opóźniają występowanie zaników.

Przeciwwskazania:

1)    takie jak w innych formach ćwiczeń czynnych; decyzja należy tu, podobnie jak w poprzednio omawianych

sytuacjach, do lekarza prowadzącego,

2)    jako dodatkowe we wszystkich przypadkach chorobowych upośledzających krążenie obwodowe.

Ćwiczenia prowadzone

Terminologia i metodyka kinezyterapii miejscowej wyróżnia pojęcie ćwiczeń tzw. prowadzonych. Definicja ich jest dość trudna, bo nie mieszczą się w przyjętym tu schemacie wynikającym z siły mięśniowej prezentowanej przez mięśnie ćwiczone. Te ćwiczenia mogą mieć zastosowanie w każdej z trzech opisanych poprzednio grup ćwiczeń czynnych. Chodzi o to, że pacjent może w dwóch trzecich zakresu ruchu wykonywać ćwiczenia oporowe zgodnie z metodyką, a w pozostałej jednej trzeciej w pobliżu wartości granicznej wymaga pomocy. Tym czynnikiem ułatwiającym jest przeważnie ręka instruktora, rzadziej własna zdrowa, lub system bloczkowo-ciężarkowy. Ta dodatkowa pomoc w pewnym trudnym do określenia przedziale zakresu ruchu, nazywa się prowadzeniem ruchu, a całe ćwiczenie prowadzonym.

Inne formy ćwiczeń i oddziaływań

Ćwiczenia redresyjne. Ćwiczenia redre-syjne wykonywane są w celu zniesienia przykurczów i stawowych ograniczeń ruchu przy użyciu siły zewnętrznej, którą zawsze jest ręka terapeuty. Wejście w granicę bólu jest czynnikiem charakteryzującym te działania, a jednocześnie różniącym je od ćwiczeń biernych. Dlatego często muszą być prowadzone pod osłoną leków przeciwbólowych, rozluźniających, przy zastosowaniu zabiegów fizykalnych. Skuteczność ćwiczeń rcdresyjnych zależy w dużej mierze od tolerancji ćwiczonego na ból. Nieprawidłowo lub brutalnie wykonywane ćwiczenia mogą prowadzić do rezultatów odwrotnych od zamierzonych, takich jak wylewy stawowe, tkankowe, rozrywanie zrostów, co z kolei może być przyczyną powstawania wtórnych zbliznowaceń i zrostów ograniczających ruch. Poza tym niewłaściwe ich wykonywanie zniechęca psychicznie pacjenta do tej formy działania terapeutycznego.

Celem ćwiczeń rcdresyjnych jest uzyskanie pełnej biernej ruchomości w stawie.

Metodyka ćwiczeń rcdresyjnych:

1.    Przy zwiększonej wrażliwości na ból, za zgodą i na zlecenie lekarza, trzeba podać dostatecznie wcześnie przed ćwiczeniami środek przeciwbólowy. Praktyka uczy, że pacjent w momencie, w którym rozpoczyna ćwiczenia, bierze lek, który zaczyna działać po ich skończeniu. Zabiegi fizykalne rozgrzewają-co-rozluźniające należy wykonywać bezpośrednio przed ćwiczeniami.

2.    Stabilizacja odcinka bliższego odgrywa w tym działaniu ogromną rolę. Musi być bardzo pewna, nie pozwalająca na dodatkowe, nieprzewidziane ruchy wynikające z chęci gwałtownej ucieczki przed bólem.

3.    Chwyt musi być zwarty, pewny, przy czym kontakt ręki terapeuty z ćwiczoną częścią ciała powinien rozciągać się na jak największej powierzchni. Dzięki temu ćwiczący może wyczuć stopień i charakter oporu przy prowadzonym ruchu.

63