strona (69)

podparta i odciążona na poduszkach, tułów ustawiony tak, by nie powodować ucisku na okolicę serca. Głowa spoczywa na poduszce i nie może być uniesiona za wysoko.

3.    Pełne podwieszenie ciała na pod-wieszkach leżąc tyłem. Każdy odcinek ciała spoczywa na osobnej podwieszce, zamocowanej do ram nad łóżkiem chorego. Jeżeli do połączenia z ramą wykorzysta się linki, to podwieszenie będzie się nazywało „pływającym”. Można także zastosować ekspandery 5 wtedy będzie to podwieszenie „oscylujące".

4.    Pozycja „pół leżąc — pół siedząc". Głowa, okolica stawów kolanowych, stóp i kończyny górne podparte na poduszkach. Oddychanie torem piersiowym jest w tej pozycji łatwiejsze, ponieważ mniejsza masa uciska na okolicę pleców, ale ruch przepony jest częściowo utrudniony przez opadanie trzewi.

Wskazówki metodyczne do ćwiczeń:

1.    Początkowe okresy terapii należy poświęcić na naukę przyjmowania właściwych pozycji wyjściowych.

2.    Po opanowaniu odpowiednich ułożeń przechodzi się do nauki wykonywania prawidłowych ruchów. Oparte są one na prostych koordynacyjnie czynnościach, naprzemiennych napięciach i rozluźnieniach żądanych grup mięśniowych.

3.    Tempo ćwiczeń wolne, komendy podawane głosem spokojnym, sugestywnym, przy czym należy jasno precyzować rodzaj ruchu i sposób wykonania.

Ćwiczenia relaksacyjne można prowadzić na łóżku chorego, ale lepiej jest wybrać miejsce ćwiczeń poza salą chorych, z wyłączeniem drażniących bodźców akustycznych i świetlnych. Mogą im towarzyszyć dyskretne podkłady muzyczne oparte na melodiach łubianych przez pacjenta. Odpowiednia klimatyzacja ma też znaczenie w osiągnięciu pozvtywnego wyniku. Ubiór pacjenta musi być lekki, nie krępujący ruchów. Ćwiczenia może wykonywać sam pacjent, bez udziału terapeuty. Trzeba jednak przedtem wdrożyć zasady prawidłowego postępowania.

Jak już wspomniano, należy przyjąć odpowiednią wygodną pozycję. Następnie, zaczynając od obwodowych części ciała, starać się doprowadzić do pełnego rozluźnienia poszczególnych mięśni z tym, że rozluźnienie powinno postępować do centralnych, środkowych części ciała, związanych z dużymi stawami i silnymi grupami mięśniowymi. Po rozluźnieniu mięśni brzucha ćwiczący powinien starać się uregulować oddech. Objęcie relaksacją całego ciała powinno wywołać odczucie ciężkości i bezwładu. Obecnie coraz bardziej zwraca się uwagę na znaczenie ćwiczeń relaksacyjnych w procesie leczenia, czego dowodem jest przenoszenie do kinezyterapii ćwiczeń według systemu jogi czy autogennego treningu Schultza.

Ćwiczenia czynności samoobsługowych. W kinezyterapii pomiar zakresu ruchu lub siły mięśniowej nie zawsze dostarcza najważniejszych informacji. Często znacznie istotniejsze jest zbadanie możliwości wykonania życiowo ważnych czynności. Zwłaszcza chory nie jest zainteresowany wielkością jednostkowych wskaźników. Interesują go głównie możliwości funkcjonalne nabyte ewentualnie odzyskane w leczeniu. Poza tym wielkie możliwości kompensacyjne, jakimi dysponuje organizm ludzki sprawiają, że niejednokrotnie przy niewielkim zakresie ruchu i małej sile mięśniowej, funkcja może być zadowalająca.

W celu ustalenia zakresu potrzeb i braków funkcjonalnych należy za pośrednictwem prostych testów dokonać oceny chorego pod kątem potrzebnych mu życiowo ważnych czynności. Dane uzyskane w wyniku przeprowadzonego badania służą informacją o tym, jakich czynności chory nie może wykonywać i w jakim zakresie powinny być prowadzone ćwiczenia. Testy czynnościowe powinny obejmować następujące czynności:

1)    lokomocyjne, informujące o sposobie i o odległości, jaką potrafi pokonać pacjent,

2)    wykonywania różnych chwytów z uwzględnieniem ich podziału,

3)    w zakresie higieny osobistej (mycie się, kosmetyka),

69