sulfonamidy003

leki 2-go rzutu, tzn. leki które stosuje się wówczas gdy inne leki nie działają. Stosuje się przde wszystkim je w nokardiozie i wrzodzie miękkim, w ostrych nicpowikłanych zakażeniach dróg moczowych i żółciowych, niekiedy w zapaleniu stercza i anginie. Salazopiryna jest stosowana we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Sulfonamid' ten ulega w jelicie grubym rozpadowi na sulfapirydynę i kwas 5-aminosalicylowy. Działanie lecznicze w colitis ulcerosa wywiera ten ostatni. Do lecznictwa wprowadzono preparaty tego kwasu - Mesalazynę i Azodisal (połączenie 2 jego cząstek). Salazopiryna jest stosowana również w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. Ograniczeniem w jej stosowaniu są względnie częste objawy niepożądane (do 50% leczonych).

Sulfonamidy można stosować w zakażeniach pierwotniakowych (To-xoplasma gondii, Pneumocystis carini, Plasmodium falciparum). Skuteczność tak powszechnie do niedawna używanej w zapaleniu jelit sulfaguanidyny jest kwestionowana. Specjaliści wyrażają się również krytycznie co do miejscowego stosowania sulfonamidów, np. w postaci maści. Okuliści jednak uznają zasadność stosowania kropli z sulfonamidami - Sulfacetamidum, Sulfanizolan (sulfacetamid + predisolon) i maści sulfadikramidu (Irgamid). Szczególne miejsce w lecznictwie ma sól srebrowa sulfadiazyny (Dermazin) stosowana w postaci kremu na oparzenia.

Nie stracił natomiast znaczenia leczniczego kotrimoksazol i inne leki złożone zawierające trimetoprym i sulfonamidy.

Preparaty i dawkowanie

1.    Urenil - sulfakarbamid; tabletki 0,5 g; co 6-8 godz. 0,5-1,5 g.

2.    Atnidoxal - sulfafurazol; tabletki 0,5 g, zawiesina; 0,5-1,5 g co 4-6 godz. (rozpoczyna się dawkowanie dawki) uderzeniowi) 1,5-3,0 g).

3.    Sulfafcnazo! - tabletki 0,5 g, co 12 godz.

4.    Madroxin - sulfadimetoksyna; tabletki 0,5 g; pierwszego dnia w jednej dawce 1,0 g (2 tabletki), przez następne 3 dni co 12 godz. 0,375 g (% tabletki), później co 12 godz. 0,25 g (Vi tabletki).

5.    Sulfaguanidinum - sulfaguanidyna; tabletki 0,5 g; stosuje się 2-4 tabl. co 4 godz.

6.    Merafin - sulfaproksylina + sulfamerazyna; tabletki, zawiesina; przez pierwsze trzy dni 1 tabl. co 8 godz., następnie 1 tabl. co 12 godz.

7.    Biscptol 120, 480 i 960 (Groseptol, Biseptol Co-trimoxazole, Bactrim, Duoseptol, Septrin, Apo-Sulfatrim) - kotrimoksazol; ampułki 0,96 g/3 ml i 0,48 g/5 ml podawane i.v. lub /.w. w dawce 0,96 g co 12 godz. oraz tabl. 0,12, 0,48, 0,96 g i zawiesina; doustnie w dawce 30 mg/kg/dobę.

8.    Duo-Septol - tabl. 120 (20 mg trimetoprymu +100 mg sulfametoksazolu); tabl. 480 (80 mg trimetoprymu + 400 mg sulfametoksazolu)

9.    Sulfasalazin, -EN - salazosulfapirydyna; tabletki 0,5 g - stosuje się we wrzodziejijcym zapaleniu jelita grubego, chorobie Leśniowskiego-Crohna i zapaleniu odbytnicy, początkowo 1,0 g co 4-6 godz., a po uzyskaniu poprawy 0,5 g co 6-8 godz.

10.    Sulfacetamidum Natrium - sulfacetamid; krople do oczu 10%.

11.    Irgamid - sulfadykramid; maść do oczu 15%.

12.    Sulfanilamidum - sulfanilamid; zasypka 25%.

13.    Sulfarinol - nafazolina + sulfatiazol + chlorcton; krople do nosa.

14.    Longum - sulfalen, tabletki 2,0 g; stosuje się dla dorosłych 1 tabl. po posiłku raz w tygodniu.

15.    Dermazin (Flammazine) - sól srebrowa sulfadiazyny, 1% krem do stosowania miejscowego - zwłaszcza w oparzeniach, tycznie z azotanem ceru w preparacie Flammacerium.

16.    Sulfadimidin - sulfadymidyna, tabletki 0,5 g oraz ampułki 1,0 g/5 ml, stosuje się początkowo 3,0 g, a następnie 1,0 g co 4 godz.

17.    Ultrax - sulfametoksydiazyna, tabletki 0,5 g oraz ampułki 0,5 g/5 ml; stosuje się doustnie lub we wlewie dożylnym pierwszego dnia 1,0 g, a następnie 0,5 g 1 raz dziennie.

18.    Plisulfan - sulfafenazol, tabletki 0,5 g; stosuje się początkowo 1,0 g, a następnie 0,5 g co 12 godz.; miejscowo maść 5%.

19.    Argosulfan - sól srebrowa sulfatiazolu, krem 2%; stosuje się zewnętrznie w oparzeniach wszystkich stopni oraz owrzodzeniach podudzi 1-2 razy dziennie.

20.    Trimesan (trimetoprym); nie jest sulfonamidem (!), tabletki 0,1 i 0,2 g, stosuje się 2-4 tabl. co 12 godz.

3.5. Sulfony

Są to chemioterapeutyki o działaniu baktcriostatycznym na bakterie Gram-ujemne i Gram-dodatnic, o mechanizmie działania podobnym do sulfonamidów. Przedstawicielami sulfonów jest dapson i aldesulfon.

Dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego, a ich okres półtrwania waha się od 10 do 50 h. Sulfony są wydalane przede wszystkim przez nerki, po glukuronizacji w wątrobie.

• Ich zastosowanie ogranicza się przede wszystkim do leczenia trądu (w terapii skojarzonej zazwyczaj z ryfampicyną), chociaż dapson stosowany jest również w leczeniu schorzeń dermatologicznych (łysienia plac-kowatego, pęcherzycy, trądziku), choroby Lcśniowskiego-Crohna oraz łuszczycowego zapalenia stawów.

A Szersze zastosowanie sulfonów ogranicza ich dość duża toksyczność. Mogą powodować zaburzenia gastryczne (brak łaknienia, wymioty, nudności), ból i zawroty głowy, zmiany w układzie krwiotwórczym (leukopenia, agranulocytoza), psychozy, bezsenność i skórne reakcje alergiczne (zespół Lyclla, zespół Stevensa-Johnsona).

Sulfony są przeciwwskazane w zaburzeniach hematologicznych, w ostrej porfirii, a ostrożnie należy je stosować u kobiet karmiących, w chorobach serca i płuc oraz w niewydolności wątroby i nerek.

Disulone - dapson, tabletki 0,1 g (zawierają szczawian żelazawy); stosuje się doustnie 0,1 g na dobę

Właściwości

Farmako

kinetyka

Zastosowa

nie

Działanie

niepożądane

Przeciw

wskazania

Preparat i dawkowanie

93