Untitled88

^vvykazał _0n •

x rvouiuiiizm są jedynie wariantami tego samego totalita ’ ^Ze legającego na kontroli całej działalności gospodarczej za no' P°-centralnego planowania. Takie planowanie niszczy nie tylko k ^niCtWern cję, ale także demokrację, gdyż niekontrolowana władza n °^nkuren' dyktatury, narzuca własną hierarchię celów, własne ideały i sto ^&^ ^d° mus wobec społeczeństwa.    P^rzy-

W 1960 r. publikuje on pracę pt. „Konstytucja wolności”, _{w kr} podejmuje krytykę państwa dobrobytu nastawionego na zapewnie"^ bezpieczeństwa socjalnego biedniejszej części społeczeństwa Taka ^ lityka państwa prowadzi - jego zdaniem - do nieefektywnych zmian ^P°* cesu rynkowego i niszczy potencjał tkwiący w inicjatywie i przedsiębbr czości jednostek gospodarujących.

W swojej bogatej twórczości Hayek coraz bardziej odchodził od tzw czystej ekonomii i w coraz większym stopniu uwzględniał w swoich ana lizach ekonomicznych aspekty społeczne, filozoficzne, moralne, instytucjonalne, prawne, historyczne i polityczne. Podkreślał on, że dobry ekonomista nie może ograniczać się jedynie do analizy czysto ekonomicznej.

W uznaniu zasług za interdyscyplinarne ujmowanie zjawisk i procesów gospodarczych Hayek został uhonorowany w 1974 r. Nagrodą Nobla w ekonomii.

Znaczna część jego twórczości poświęcona jest wszechstronnej krytyce kolektywistycznego planowania w totalitarnych systemach. Krytyka ta prowadzona była z pozycji liberalizmu gospodarczego i głębokiego przekonania, że samoregulujący mechanizm rynkowy lepiej rozwiązuje wszystkie problemy społeczno-gospodarcze niż jakakolwiek forma centralnego biurokratycznego regulowania.

Zdaniem Hayeka, angażowanie się państwa w działalność gospodarczą opartą na prywatnej własności, stanowi największe zagrożenie dla wolności człowieka.

W 1943 r. napisał: „Nic tak wyraźnie nie różni stosunków panują cych w kraju wolnym od stosunków w kraju rządzonym arbitralnie, J to, że w kraju wolnym przestrzega się wielkiej zasady, która zwie się P nowaniem prawa”.

spór między neokeynesizmem, I monetaiyzmem i nową ekonomią klasyczną

Po II wojnie światowej kapitalizm wkroczył w jakościowo nową fazę rozwoju. Zwiększyło się tempo wzrostu produktu krajowego, znacznie spadło bezrobocie, zbliżając się w okresach długotrwałej koniunktury niemal do stanu pełnego zatrudnienia. Radykalnie poprawiła się również sytuacja materialna szerokich warstw społeczeństwa w krajach wysoko rozwiniętych. W tych warunkach zaczęto traktować keynesizm jako doktrynę przestarzałą, odpowiadającą warunkom strukturalnego kryzysu i masowego bezrobocia. Ortodoksyjny keynesizm napotkał rosnące trudności interpretacyjne zjawiska stagflacji w latach osiemdziesiątych i był stopniowo wypierany przez monetaryzm, który oferował teoretycznie bardziej spójną i praktycznie dość skuteczną politykę pieniężną banku centralnego.

Twórcą monetaryzmu jest Milton Friedman (ur. 1912 r.), jeden ¹ ^wybitniejszych ekonomistów drugiej połowy XX w. Był on od sa-^mego początku swojej kariery naukowej gorącym zwolennikiem liberalizmu gospodarczego i z tych pozycji konsekwentnie i przy każdej oka-^ZJ1 Wytykowa! teoretyczne podstawy keynesizmu i neokeynesizmu. Jego baniem, niedoskonałości rynku wynikają z ingerencji państwa w życie §°^spodarcze kraju, a także z monopolistycznej pozycji związków zawo-jak ' ^^euzasaclⁿi^{one s}9 wszelkie wydatki na poprawę koniunktury,

°wnież na ochronę socjalną najuboższych grup społecznych. Pań-

157