Warzywnictwo015

Częścią jadalną czosnku jest cebula złożona zwana główką. Łodyga właściwa jest silnie skrócona zdrewniała i nosi nazwę pięjki. Z górnej części piętki wyrastają liście, a z dolnej - korzenie przybyszowe.

Liście czosnku dzielą się na: 1) ochronne (łuski), 2) asymilujące, składające się z blaszki liściowej i pochwy liściowej oraz 3) spichrzowe, składające się tylko z mięsistych pochew liściowych. Blaszki liściowe są długie, płaskie, równowąskie, zaostrzone, barwy ciemnozielonej. Szerokość ich wynosi od 1 do 4 cm, długość od 2 do 40 cm, a grubość od 0,6 do 4 mm. Pochwy liściowe zachodzące prawie na siebie tworzą łodygę rzekomą, zwaną głąbikiem. Jej wysokość waha się od 15 do 80 cm. U czosnków nie tworzących pędów kwiatostanowych łodyga rzekoma załamuje się pod koniec okresu wegetacji, natomiast u czosnków tworzących pędy kwiatostanowe pozostaje sztywna, lecz zasycha. Zasychanie liści jest u tych czosnków oznaką zakończenia okresu wegetacji i przejścia w stan spoczynku.

W kątach liści, na piętce, tworzą się liczne stożki wzrostu, które rozrastają się w oddzielne cebulki, tzw. ząbki. Pojedynczy ząbek jest pąkiem wyrastającym z piętki. Wyrośnięty ząbek składa się z krótkiej łodygi z 8-10 liśćmi. Pierwszy, najbardziej zewnętrzny liść jest martwą, suchą łuską i ściśle przylega do następnego, który jest głównym organem spichrzowym. Masa liścia spichrzowego stanowi 80% masy całego ząbka. Trzeci liść, składający się prawie wyłącznie z pochwy, otacza pozostałe liście właściwe, chroniąc je przed uszkodzeniami mechanicznymi przy przeciskaniu się przez glebę. W czasie wyrastania liści roślina zużywa substancje zapasowe, a po ich wyczerpaniu cebula macierzysta zasycha i ginie, na jej miejsce w pachwinach liści tworzą się nowe cebulki - ząbki, które gromadzą materiały zapasowe na rok przyszły.

Niektóre typy czosnku wytwarzają pędy kwiatostanowe. Kwiatostanem czosnku jest baldach, w którym obok zmarniałych kwiatów znajdują się cebulki powietrzne. Ich wielkość waha się od 1 do 5 mm. Cebulki te mogą służyć do rozmnażania czosnku. Budowa obcopylnych kwiatów czosnku jest podobna do budowy kwiatów cebuli. W polskich warunkach klimatycznych kwiaty czosnku nie wytwarzają nasion. Czosnek jest rośliną dnia długiego. Ponadto do wytwarzania normalnej cebuli roślina musi przejść okres niskich temperatur w czasie przechowywania lub po posadzeniu na miejsce stałe. Po zakończeniu wegetacji czosnek zapada w stan spoczynku bezwzględnego.

Cechy odmianowe

Czosnek nie wytwarza nasion. W ostatnich latach zarejestrowano kilka wyselekcjonowanych ozimych odmian czosnku (Pola, Mega, Orkan, Orlik, Arkus), które rozmnaża się wegetatywnie. Dotychczas jednak uprawia się głównie typy czosnku. W zależności od warunków uprawy ulegają one dużej zmienności. Typy czosnku dzielą się na dwie grupy: wytwarzające i nie wytwarzające pędów kwiatostanowych.

15