powstaje w komórkach części korowej nerek. Jest on uznawany aa hormon nerkowy (patrz rozdz. „Gospodarka wodno-elektrohtowa).
Drogami wyprowadzającymi mocz są kanaliki zbiorcze, miedniczka nerkowa oraz moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Mocz wypływający z kanalików zbiorczych gromadzi się w miedniczkach nerkowych. W zależności od gatunku zwierząt miedniczka obejmuje brodawkę bezpośrednio (pies, kot, owca, koza, koń - nerka jednobrodawkowa) lub tworzy wiele zachyłków, zwanych kielichami nerkowymi, z których każdy obejmuje brodawkę (Świnia - nerka wielobrodawkowa). U bydła (nerka wielobrodawkowa) brak jest miedniczki, a kielichy nerkowe są uzupełnieniami moczowodu. Przechodzenie moczu w kierunku moczowodu odbywa się dzięki skurczom mięśni gładkich kielicha nerkowego i miedniczki.
Moczowody są drogami transportującymi mocz do pęcherza moczowego. Ściana moczowodu zbudowana jest m.in. z 3 warstw mięśni gładkich, które dzięki rytmicznym skurczom przesuwają mocz do pęcherza. Motorykę moczowodów regulują nerwy, które należą do układu autonomicznego. Jednakże moczowód zachowuje prawidłową czynność nawet po wyizolowaniu, co świadczy o istnieniu automatyzmu, podobnie jak w jelitach. Moczowody mają również unerwienie czuciowe i dlatego nagłe rozciąganie moczowodu jest bodźcem wywołującym ból.
Pęcherz moczowy jest zbiornikiem moczu i narządem umożliwiającym wydalenie go na zewnątrz. Ściana pęcherza jest zbudowana z sieci „splątanych” i krzyżujących się włókien mięśni gładkich, przebiegających we wszystkich kierunkach. W miejscu, gdzie znajduje się ujście wewnętrzne cewki moczowej włókna mięśniowe tworzą zwieracz, zwany zwieraczem pęcherza (rys. 9.7). Drugi zwieracz, zamykający ujście cewki na zewnątrz, nazywany zwieraczem zewnętrznym (zwieraczem cewki), jest zbudowany z mięśni poprzecznie prążkowanych. Mocz zbierający się w pęcherzu nie może cofać się do moczowodów, ponieważ wnikają one skośnie do pęcherza^ a ich ujścia są zamknięte przez dwie fałdy błony śluzowej. Skład H przebywającego w pęcherzu nie podlega większym zmianom.
246