wypracowania
5

Wypracowania w gimnazjum

Rozprawka

Rozprawka to jedna z najtrudniejszych torm wypowiedzi, ale da się ją napisać po opanowaniu podstawowych zasad.

Jeśli mamy ujawnić i uzasadnić nasze poglądy, bronić przedstawionej w temacie tezy lub obalić ją, powinniśmy napisać rozprawkę. Rozprawka służy bowiem:

•    przekonywaniu,

•    argumentowaniu,

•    uzasadnianiu.

Właściwie jest zbiorem uporządkowanych argumentów za jakąś tezą lub przeciwko niej. Jest jedną wielką odpowiedzią na pytanie:

jaki masz pogląd w danej sprawie i dlaczego właśnie taki?

Tematy rozprawek

zwykle zaczynają się od słów:

•    Uzasadnij pogląd...,

•    Udowodnij tezę..,

•    Przekonaj innych...

lub też od słowa czy, poprzedzającego jakiś przedstawiony pogląd, z którym w swojej pracy masz się zgodzić lub nie.

Oczywiście możliwe są też inne konstrukcje tematów. Zwykle zawierają one jednak pewne charakterystyczne sformułowania:

•    Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że...;

•    Broń tezy lub polemizuj z twierdzeniem...;

•    Czy uważasz, że...;

•    Czy sądzisz, że... zdaniem (kogoś tam... coś tam).

•    A jakie jest Twoje zdanie?;

•    Dlaczego...

Czasami jednak zawierają jedynie jakieś prowokujące pytanie, pogląd lub kilka poglądów, do których trzeba się odnieść, ale nic jest to wyrażone wprost w poleceniu, na przykład:

Czego współczesny Europejczyk mógłby nauczyć się na bezludnej wy spie?

Oto przykładowe tematy:

1. Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że pieniądze szczęścia nie dają?

2.    Uzasadnij, że Mały Książę nie jest książką tylko dla dzieci.

3.    Władza demoralizuje - broń poglądu lub polemizuj z tą tezą.

4.    Przekonaj rodziców, że warto wysyłać dzieci na wycieczki szkolne.

5.    Czy muzyka łagodzi obyczaje?

6.    Komputer - wróg czy przyjaciel?

7.    We współczesnym świccie nie ma miejsca dla idealistów -rozwiń tę myśl lub jej zaprzecz.

6.    Czy, Twoim zdaniem, żyjemy w niechlubnych czasach?

7.    Czy reklama ma zgubny wpływ na ludzi?

8.    Oglądanie seriali - strata czasu czy dobry wybór?

Tematami rozprawek mogłyby być też liczne przysłowia i sentencje typu:

•    Żadna praca nie hańbi,

•    Każdy jest kowalem własnego losu,

•    czy choćby samo zdanie: Przysłowia są mądrością narodów. Czy zawsze?

Schematy rozprawek

I    Teza, ewentualnie zaprzeczenie tezy.

II    Argumenty lub kontrargumenty:

1)

2)

3) itd.

III    Powtórzenie lub ostateczne obalenie tezy.

Schemat I

Zgadzam się z tezą

I    Teza:

Pieniądze szczęścia nie dają - potwierdzam ją.

II    Argumenty:

1. Za pieniądze nie można kupić wszystkiego:

a) ludzkich uczuć,

17