Eta (etiamsi, tametsi) cupimus (quamvis, cum cupiamus) tamen risum tenere saepe non possumus. Chociaż chcemy, jednak często nie możemy powstrzymać śmiechu. Porównaj: Cupientes saepe risum tenere non possumus. Chociaż pragniemy, często nie możemy powstrzymać śmiechu.
Ne sit summnm malum dolor, malum certe est. Chociaż ból nie jest największym złem, z pewnością jest złem. Ut desint vires, tamen est laudanda voluntas. Chociaż brakuje sil, należy pochwalić wolę. Omnia deficiant, animus omnia vincit. Choćby wszystkiego zabrakło, jednak umysł (rozum) wszystko zwycięża.
ZDANIA WARUNKOWE
si, nisi, si non, sin, si, minus, ąuodsi
Si naturam seąuemur, numąuam errabimus. Jeśli będziemy żyć zgodnie z naturą (dosł.: podążać za naturą), nigdy nie zbłądzimy. Si naturam seąuamur, numquam erremus. Jeślibyśmy żyli zgodnie z naturą, nie zbłądzilibyśmy. Si naturam seąueremur, numąuam erraremus. Gdybyśmy żyli zgodnie z naturą, nie zbłądzilibyśmy.
Si naturam secutus esses, sanus esses. Gdybyś był żył zgodnie z naturą, byłbyś zdrów. Porównaj: Naturam sequentes numąuam errant. Jeśli żyją (żyjąc) zgodnie z naturą, nie błądzą. Si hoc feceris, stultum te esse diserim. Jeślibyś to uczynił, powiedziałbym, że jesteś głupi. Si tacuisses, philosophus mansisses. Gdybyś był milczał, zostałbyś filozofem.
Si fortuna volet, fies de rhetore consul,
Si volet haec eadem, fies de consule rhetor.
Jeśli los zechce, z retora staniesz się konsulem,
Jeśli zechce ten sam los, z konsula staniesz się retorem.
ZDANIA Z CUM
Cum temporale (z ind.)
Nam tua res agitur, paries cum proximus ardet.
O twoją sprawę chodzi, gdy sąsiedni dom płonie.
Cum iterativum (z ind.)
Cum de te audio, gaudeo.
Ilekroć o tobie słyszę, cieszę się.
Cum historicum (narrativum) (z eon.)
Cum Persae Athenis appropinąuarent, Athenienses Delphos consultum miserunt. Gdy Persowie zbliżali się do Aten, Ateńczycy wysłali do Delf (posłów), aby poradzić się wyroczni.