zadania rehabilitacyjne pielęgniarki na oddziale neurochirurgicznym (2)

gający trwałemu zbliżeniu grup mięśni, co powoduje wytworzenie przykurczy. Zmiany pozycji chorego leżącego powinny odbywać się zależnie od indywidualnego stanu ogólnego, nie rzadziej jednak niż co 2 godziny.

•    Ułożenie na wznak. Takie ułożenie nie jest zalecane, ponieważ wzmaga spastyczność i zaostrza odruchowe ułożenie kończyn niedowład-nych/porażonych z przywiedzeniem, zgięciem i rotacją ręki do wnętrza oraz powoduje lekkie zgięcie w biodrach, rotację nóg na zewnątrz, a także podeszwowe zgięcie stopy.

•    Ułożenie na boku zdrowym. Kończyny zdrowe przyjmują dogodną dla siebie pozycję. Natomiast kończyny niedowładne/porażone powinny być układane na poduszkach, przy czym ręka niedowładna/porażona powinna być wysunięta do przodu z przywiedzionym barkiem, a noga w lekkim zgięciu biodrowym i kolanowym. Zadaniem poduszek jest podtrzymanie masy ciała oraz utrzymanie ułożenia kończyn porażonych.

•    Ułożenie na bolcu chorym. Bark niedowładny/porażony jest wysunięty do przodu, a masa ciała podparta płaszczyzną łopatki, co zapobiega uciskowi na staw ramienny, natomiast biodro jest lekko cofnięte ku tyłowi, co wywołuje nieznaczną rotację i wydłużenie.mięśni tułowia. Pozycja taka pozwala na uwolnienie ręki sprawnej, która może wykonywać różne czynności, ponieważ ułożenie ciała jest stabilne.

•    Przesuwanie chorego w górę łóżka. Zdarza się również, że leżący chory ulega przesunięciu w dół. W tym celu dwie osoby chwytają chorego pod pachy jedną ręką, a drugą ręką trzymają za krawędź łóżka. Ważne jest również poinformowanie chorego, aby lekko odpychał się nogami, (jeżeli jest to możliwe). W przypadku kiedy chory jest całkowicie unieruchomiony, przesuwanie go odbywa się przez dwie osoby, które podkładają ręce pod okolice krzyżową z jednoczesnym podnoszeniem i przesuwaniem go ku górze.

•    Siadanie na łóżku. Najlepiej czynność tę wykonać za pomocą podniesienia wezgłowia.

•    Pozycja siedząca. Elementem, na który należy /wiócić uwagę podczas siedzenia, jest właściwa postawa. Nąjlops/a p<i/v< |a i.t .siedzenie z lekkim pochyleniem do przodu, gdy obie ręce ą"" /vwa|ą im •.(ole. Jest ona korzystna przy spożywaniu posiłków, ęvytnmii, m.>mmvach towarzyskich. Nie zaleca się natomiast sied/ema w p<</\. p ■ ><U hyloncj, np. w

fotelu. Podczas siedzenia należy zwracać uwagę na ułożenie kończyny niedowładnej/porażonej górnej i dolnej (np. czy stopa jest dobrze oparta, czy nie opada). W przypadku powrotu ruchomości ręki należy zachęcać chorego, aby używał jej do różnych czynności.

13.2. Pionizacja i nauka chodzenia

Należy wspomnieć, że pionizacja i nauka chodzenia wymagają wielu indywidualnych ćwiczeń przygotowujących, zwłaszcza po długim leżeniu w łóżku. I’i< nizacja jest to wstęp do nauki samodzielnego chod/rni:i Polep,u ona na pi , pa iii przez chorego postawy pionowej czynnej lub biernej. Dlatego należy /m -ą < I ćwiczeń przygotowujących przyłóżlcowych (np. unos/enie głowy, nad i p^dpai ciem na łokciach). Następnie wdrożyć ćwiczenia poza łóżkiem |>inni/;i< i la. t ną (np. na stole pionizacyjnym) oraz czynną z pomocą osób drugich, w pobliżu łóżka. Na tym etapie należy obserwować wygląd chorego, mierzyć ciśnienie tętnicze krwi, tętno i inne parametry mogące świadczyć o zaburzeniach krążenia spowodowanych zmianą pozycji. Zadania, jakie pełni pielęgniarka względem chorego uczącego się chodzić, to instruktaż (np. wykorzystanie wózka inwalidzkiego, chodzenie w barierkach, chodzenie z pomocą balkonika, nauka padania i wstawania, chodzenie po różnych podłożach, wchodzenie i schodzenie po schodach, chodzenie na odległość) i asekuracja. Dlatego często choremu podczas nauki chodzenia asystują po bokach dwie pielęgniarki. Chory stawia pierwszy krok zawsze nogą sprawną. Pielęgniarka znajdująca się po stronie niedowladnej utrzymuje z chorym kontakt biodrami i pomaga, aby jego masa ciała z nogi sprawnej przeniosła się na stronę niesprawną tak jak przy chodzie prawidłowym.

13.3. Ćwiczenia oddechowe

Systematyczne ćwiczenia oddechowe mają szczególne znaczenie po zabiegach neurochirurgicznych (hemiplegia, paraplegia). Zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych prowadzi do zmian zapalnych w oskrzelach i płucach. Zapobieganie powikłaniom płucnym polega na utrzymaniu właściwej wentylacji, ruchomości klatki piersiowej, wzmocnieniu siły wydechu i efektywnej skuteczno-