Opieka pielęgniarska nad chorym z urazem czaszkowo mózgowym (1)

na oddziale równoważnym critical care), ale w ogólnym zarysie nie odbiegają one od tych stosowanych u innych chorych.

Istotną specyfiką jest podawanie choremu (najczęściej dopiero po operacji) preparatów nimodypiny w ciągłym wlewie pompą infuzyjną przez kilkadziesiąt godzin dc kilku dni. Nimodypina ma na celu złagodzenie skutków ewentualnego skurczu naczyń mózgowych. Podawanie obarczone jest licznymi istotnymi wymaganiami. Ponieważ jest to alkoholowy roztwór o dość dużym' stężeniu, wywołuje szybko reakcje zapalne cieńszych żył na kończynach, dlatego najlepiej, aby był podawany do żył centralnych. Nimodypina jest rozkładana w świetle dziennym i w aparatach do przetoczeń wykonanych z polichlorku winylu, dlatego musi być odpowiednio przechowywana i podawana przez oryginalne aparaty z polietylenu dołączone do opakowań. Wreszcie, podanie leku, zwłaszcza w początkowej fazie, jest związane często ze znacznym spadkiem ciśnienia tętniczego, co może być szkodliwe dla chorego, dlatego na pomiar ciśnienia trzeba zwracać szczególną uwagę i niejednokrotnie ograniczać standardową dawkę 2 mg/godzinę, co się równa 10 ml/godzinę podawania nie rozcieńczonego roztworu nimotopu.

Chory po krwotoku i bezpośrednio po operacji podlega bardzo często tak zwanej terapii 311 (hiperwolcmia, hipertensja i hcmodylucja), która jest również walką z niebezpieczeństwem niedokrwiennych konsekwencji skurczu naczynio-wi'|'ii Tym należy llumaczyć zlecenia lekarskie podawania pacjentowi dużej ilie.ei płynów do/ylni*’ (mimo, żr ;am pije) i pilnowania, aby zbyt drastycznie nie obinm>^! mu • emienia tętniczego krwi,

i ¹ ■ lino H¹¹ po <ipi i,u p nar yn mózgowych z reguły występuje względna bra-dyl m.hn Nu inn a ona n/iuiczać objawów wzrostu ciśnienia śródczaszkowego . t\ 11yiy« /in i • ue.uoly wc wnątr/,czaszkowej, o ile monitorowany stan przytomni »&« i 11 •^r bud.u ,;r.i rzężeń. Nie wymaga też dodatkowego leczenia, jeśli nie spada i i inirnic lęliiic/.c zbyt nisko. Wtedy trzeba powiadomić lekarza.

l'o operacji, poza nielicznymi wyjątkami, nie ma już konieczności ścisłego re-/iiiui łóżkowego. Pionizacja i pierwsze kroki pacjenta powinny odbywać się pod nadzorem zespołu pielęgniarskiego czy rehabilitantów. Należy tylko uważać na oplatające liczne przewody i cewniki, zwłaszcza ten od podawania nimotopu. Im wcześniej będzie to możliwe i podejmie się uruchamianie, tym mniej będzie problemów związanych ze zbyt długim leżeniem.

OPIEKA PIELĘGNIARSKA NAD CHORYM Z URAZOWYM USZKODZENIEM MÓZGU

W następstwie uszkodzenia mózgu po urazie czaszkowo-mózgowym (urazie głowy) rozwija się wzmożone ciśnienie śródczaszkowe, które jest spowodowane obrzękiem mózgu czy pojawiającym się krwiakiem śródczaszkowym. Chory z urazowym uszkodzeniem mózgu (traumatic brain injury) może pozostawać w stanie względnie dobrym lub prezentować ciężki stan ze znacznymi zaburzeniami przytomności. Postępowanie z chorym może więc znacznie różnić się w każdym indywidualnym przypadku. Generalnym celem sprawowania opieki nad takim chorym jest wykrycie wczesnych objawów po wikłań pourazowych mó&gu, stabilizacja metabolizmu i homeostazy ustroju, jak również podtrzymanie oddychania i krążenia w przypadku zaburzenia funkcjonowania tychże układów. W zakres sprawowania opieki nad tym chorym mogą wchodzić często czynności dotyczące osób nieprzytomnych. Wszystkie mają zapobiec wtórnemu uszkodzeniu mózgu. Medycyna niewiele może pomóc na pierwotne pourazowe uszkodzenie mózgu wynikające głównie ze znacznej ciężkości urazu, ale ma znaczny wpływ na rozwój późniejszych zmian, od których w dużej mierze zależą dalsze losy chorego.

Algorytm postępowania pielęgniarskiego przedstawia się następująco:

8.1. Przygotowanie stanowiska do leczenia chorego z urazowym uszkodzeniem mózgu

Dla chorych z zaburzeniami przytomności najwłaściwszym miejscem jest sala intensywnej terapii. Chorych bez takich zaburzeń trzeba umieszczać na zwykłych salach, gdyż intensywna terapia na żadnym oddziale neurochirurgicznym nie pomieści wszystkich po urazach głowy, przyjętych w czasie dyżuru. Chory z urazowym uszkodzeniem mózgu powinien być tak położony, aby była łatwa obserwacja i szybki dostęp.