Łacina

44

quas acceperam, infelix in locum dcscrtum fcstinavi. Ibi fatigatus antrum remotum intravi. Mox et leo apparuit; murmuribus clamabat magnis, quod in pede vulnus habebat. Placlde mihi appropinquavit, pedem levavit et, ut apparcbat, auxilium meum orabat. In leonis pede spina magna haerebat; statim pedem a spina, lenissime libcravi. Tum leo in bracchiis mcis pedem locavit et placatus dormivit. Diu in antro una habitabamus ego et leo. Deniquc tamen cx antro excesseram. Tum milltes Romani me conspexerunt et ex Africa ad domihum transportaverunt. Nunc a domino damnatus cum bestiis pugnare cogor. Leonem quoque, ut apparet, milltes in circum Romanum transportaverant; leo me cognovit et propter mcdicinam gratiam mihi habet”. Caesar Androclum liberavit et leonem ei dedit. Qui postea circum tabernas errabant; populus Androclo aes dabat, leonem floribus coronabat.

dominus, -im- pan, właściciel obtineo, -ere, -ui, obtcntum - otrzymywać, zarządzać saepc - często

iniustus, -a, -um - niesprawiedliwy ferox, -ocis - okrutny, dziki multo, -arc, -avi, atum - karać, skazać na karę

plaga, -ac f - uderzenie, raz infelix, -cis - nieszczęśliwy desero, -ere, dcscrui, desertum - opuszczać

desertus, -a, -um - opuszczony, samotny, pusty

festino, -are, -avi, -atum - pospieszać, udawać się spiesznie fatigo, -are, -avi, -atum - męczyć antrum, -i n - jaskinia, pieczara removćo, -ere, -movi, -motum - oddalać murmur, -is n - mruczenie in z abl. - w

pes, pedis m - noga, stopa habeo, -ere, habui, habltum - mieć levo, -are, -avi, -atum - podnosić ut - jak

apparet - jest rzeczą widoczną, jest widoczne

spina, -ae f - kolec haereo, -ere, haesi, haesum - tkwić lenis, -c - delikatny, łagodny accipio, -ere acccpi, acceptum - odbieram, przyjmuję libero, -are, -avi, atum - uwalniać bracchium, -i n - ramię loco, -arc, -avi, -atum - umieszczać płaco, -are, -avi, -atum - uspokajać dormio, -ire, -ivi, -itum - usypiać, spać tamen - jednak

excedo, -ere, cessi, cessum - wychodzić, oddalać się

conspicio, -ere, conspexi, conspectum - spostrzegać, dostrzegać transporto, -are, -avi, -atum - przewozić nunc - teraz

Caesar - tu cesarz Tiberiusz Claudius Nero Germanicus, znany jako Klaudiusz (rok 41-54 n.e.) damno, -are, -avi, -atum - obwiniać, skazywać, karać quoquc - także

cognosco, -ere, cognovi, cognitum - poznawać

medicina, -ae /- lekarstwo, środek przynoszący ulgę

gratia, -ae / - łaska, wdzięczność postea - później

taberna, -ae/- chata, warsztat, gospoda, miejsce dla widzów w cyrku aes, aeris n - miedź, pieniądze flos, floris m - kwiat corono, -are, -avi, -atum - wieńczyć, ozdabiać wieńcem

Objaśnienia gramatyczne

Indicativus plusąuamperfecti activi (tryb oznajmujący czasu zaprzeszłego strony czynnej). Plusąuam perfectum określa czynność przeszłą, wcześniejszą od innej przeszłej. Tworzy się od tematu perfeeti przez dodanie następujących zakończeń: -eram, -eras, -erat, -eramus, -eratis, -erant. Wzór odmiany:

Koniugacje

I

II

1)    narrav-ćram (opowiedziałem (był))

2)    narrav-eras

3)    narrav-erat

1)    narrav-eramus

2)    narrav-eratis

3)    narrav-crant

III

monu-eram (napomniałem (był))

monu-eras

monu-erat

monu-eramus

monu-eratis

monu-erant

IV

1)    leg-eram (przeczytałem (był))

2)    leg-eras

3)    leg-erat

1)    leg-eram us

2)    leg-eratis

3)    leg-erant

audiv-eram (usłyszałem (był))

audiv-eras

audiv-erat

audiv-eramus

audiv-eratis

audiv-erant

Indicativus plusąuamperfecti od czasownika esse:

fu-eramus

fu-eratis

fu-erant

1)    fu-eram (byłem)

2)    fu-eras

3)    fu-erat

Participium perfeeti passivi (imiesłów czasu przeszłego strony biernej) tworzy się od specjalnego tematu, tzw. supinum. Do tematu tego dodajemy końcówki przymiotnikowe: -us, -a, -um.

narrat-us, -a, -um monlt-us, -a, -um lect-us, -a, -um audit-us, -a, -um

-    opowiedziany, -a, -e

-    upomniany, -a, -e

-    czytany, przeczytany, -a, -e

-    usłyszany, -a, -e