0000004

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

WADY WRODZONE

Do wad wrodzonych narządów ruchu należą między innymi braki 'i ubytki kończyn, stopy końsko-szpotawe, zwichnięcia stawu biodrowego, kręcz karku, skrzywienia boczne kręgosłupa, rozszczep kręgosłupa. Te zaburzenia rozwojowe związane są z zachorowaniem matki w pierwszych okresach ciąży, zażywaniem przez nią leków itp.

Przeżycia rodziny, a w szczególności matki, po urodzeniu dziecka z wadami rozwojowymi są ciężkie. Dlatego też zetknięcie się matki z lekarzem orientującym się w postępowaniu w przypadkach wad wrodzonych może rzutować na przyszłość dziecka. Matka bardzo często w tej sprawie będzie zasięgać opinii lekarza domowego; akceptacja tego dziecka przez rodzinę lub odrzucenie go zależy w dużej mierze od tego, co powie lekarz domowy. Dlatego też rozmowa z matką najlepsza jest poprzez dziecko, tzn. lekarz trzymając dziecko na rękach tłumaczy matce, co można poradzić w danej wadzie.

Poza tym w prowadzeniu dziecka z wadą wrodzoną należy pamiętać, że trudności wynikające podczas procesu rehabilitacji, a właściwie „habilitacji", nie zawsze są związane z samą wadą wrodzoną, lecz nieraz z nastawieniem negatywnym otoczenia do tej wady. Powstają i narastają problemy psychologiczne, które odczuwa dziecko nie tylko ze strony rodziców, ale i otoczenia. Stąd dziecko wzrastając wśród trudności życiowych, na które bezpośrednio naraża je kalectwo, musi jeszcze stanąć wobec trudności związanych z kompleksem otoczenia. Dla uniknięcia tych trudności w prowadzeniu dziecka z wadą wrodzoną konieczne jest osiągnięcie maksimum sprawności dzięki pracy zespołu rehabilitacyjnego, tak aby dziecko jak najwcześniej włączyło się w normalny nurt życia bez żadnych kompleksów. Stąd konieczność pełnej współpracy pediatry, ortopedy, specjalisty w rehabilitacji, pracownika socjalnego, czasem inżyniera protetyka lub ortotyka, fizjoterapeuty, terapeuty zajęciowego, psychologa, a nieraz i psychiatry.

Do współpracy musi być wciągnięta rodzina, przedszkole i szkoła. Rodzina musi być zorientowana w etapach postępn-wania rehabilitacyjnego u dziecka, pouczona o odpowiedzialności i swych zadaniach. Rodzice muszą być poinformowani, czym ich dziecko różni się od innych, w jaki sposób można mu pomóc. Dlatego też wskazane byłoby, aby po urodzeniu dziecka z wrodzonymi wadami został zawezwany specjalista do spraw rehabilitacji, który by o tych możliwościach przyjścia z pomocą porozmawiał z matką.

BRAKI I UBYTKI KOŃCZYN

Braki rozwojowe kończyn są bardzo różnorodne. Mogą one być całkowite lub częściowe, symetryczne lub asymetryczne. Jeżeli nie są spowodowane lekiem używanym przez matkę w okresie ciąży, to zazwyczaj dotyczą jednej kończyny, i to lewej. W niektórych przypadkach należy tylko dbać o zabezpieczenie przed utrwaleniem się przykurczeń i rozwijać funkcje, jakimi dysponuje pozostała część kończyny. Niekiedy brakującą kończynę można uzupełnić protezą. W protezę kończyny górnej dziecko powinno być zaopatrzone przed ukończeniem 1 roku życia, a w protezę kończyny dolnej z chwilą rozpoczęcia wstawania i chodzenia. We wszystkich przypadkach braków i ubytków kończyn matkę z dzieckiem należy skierować do lekarza ortopedy lub specjalisty w rehabilitacji.

STOPY KOŃSKO-SZPOTAWE

I

Leczenie specjalistyczne przez ortopedę powinno się rozpocząć zaraz po urodzeniu, gdyż każdy tydzień ma znaczenie dla osiągnięcia dobrych wyników.

ZWICHNIĘCIE STAWU BIODROWEGO

Szczególną uwagę należy zwrócić na profilaktykę wrodzonego zwichnięcia biodra. Sprawa ta w wielu ośrodkach już jest zorganizowana, jak np. w Poznaniu, Gdańsku i Krakowie, gdzie tak położnicy, jak i pediatrzy są zorientowani w pierwszych objawach wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego _ i przy najmniejszym podejrzeniu o to zwichnięcie przekazują dziecko do poradni preluksacyjnej. Zakładanie już w 10 dni po urodzeniu szerokich pieluszek, specjalnie przygotowanej i zmodyfikowanej poduszki Frejki lub specjalnego aparatu

91